Kanada’da Mülk Satın Alarak Oturum Alınabilir mi?
Yatırımın Göçmenlik Üzerindeki Etkisi
Giriş
Kanada, dünya genelinde yaşam kalitesi, sosyal haklar ve güvenli yaşam açısından en çok tercih edilen ülkelerden biridir. Bu nedenle birçok kişi, Kanada’da bir mülk satın alarak ülkeye yerleşmenin mümkün olup olmadığını merak etmektedir. Özellikle Avrupa ve Asya’daki bazı ülkelerde olduğu gibi, “gayrimenkul alımıyla doğrudan oturum hakkı” sağlayan bir sistemin Kanada’da bulunup bulunmadığı sorusu sıkça gündeme gelmektedir.
Bu makalede, Kanada’da gayrimenkul yatırımının hukuki niteliği, bu yatırımın göçmenlik statüsüne etkisi, federal ve eyalet düzeyinde uygulamalar ile dikkat edilmesi gereken yasal sınırlamalar ele alınacaktır. Ayrıca konuyla ilgili yanlış bilinenler düzeltilecek ve yatırım yoluyla göçmenlikte alternatif yollar incelenecektir.
1. Kanada’da Mülk Satın Almak Oturum Hakkı Verir mi?
Kanada’da sadece gayrimenkul satın alarak oturum izni ya da daimi ikamet hakkı elde etmek mümkün değildir. Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bakanlığı (IRCC) bu konuda açık bir politika izlemekte ve mülk edinimini göçmenlik statüsüyle ilişkilendirmemektedir.
Bu nedenle, Kanada’da bir ev, ticari mülk veya arsa satın almak, yatırımcının ülkeye girişine veya burada ikamet etmesine otomatik bir hak tanımaz.
2. Gayrimenkul Yatırımı Kanada Göçmenlik Sisteminde Nasıl Değerlendirilir?
Kanada göçmenlik sistemi büyük ölçüde insan kaynağına, istihdam yaratma kapasitesine ve ekonomik katkıya dayalıdır. Mülk alımı, kişisel servet göstergesi sayılabilir ancak aşağıdaki programların hiçbirinde doğrudan bir kriter olarak yer almaz:
- Federal Göçmenlik Programları (Express Entry, Start-Up Visa, Self-Employed Person vb.)
- İl Aday Programları (PNP)
- Aile birleşimi, mülteci veya insani başvurular
Dolayısıyla bir apartman dairesi veya yazlık alınması, bu programlarda başvuru sahibine herhangi bir puan veya avantaj sağlamaz.
3. Mülk Sahipliği ile Turistik ve Geçici Vizeler Arasındaki İlişki
Kanada’da bir gayrimenkul sahibi olmanız, ülkeye daha kolay turist vizesi alabileceğiniz anlamına da gelmez. Visitor Visa başvurularında IRCC şu unsurları değerlendirir:
- Başvuranın Kanada’ya dönme niyeti
- Finansal yeterlilik
- Türkiye’deki bağlayıcı unsurlar (iş, aile, mülkiyet, öğrenim)
- Önceki vize geçmişi
Mülk sahipliği bu bağlamda olumlu ama tek başına yeterli olmayan bir unsurdur. Kanada makamları bu durumu mülk sahibinin ülkedeki “geçici ziyaret amacını” aşan bir yerleşim planı olarak da yorumlayabilir.
4. Yabancılara Yönelik Mülk Satın Alma Sınırlamaları
2023 yılında yürürlüğe giren Prohibition on the Purchase of Residential Property by Non-Canadians Act ile yabancıların Kanada’da konut edinmesi geçici olarak yasaklanmıştır. Bu yasa:
- 1 Ocak 2023 itibariyle yürürlüktedir.
- Yabancıların çoğu türde konut (residential property) satın almasını yasaklamıştır.
- Ticari gayrimenkuller bu yasağın kapsamı dışındadır.
- Aşağıdaki kişiler yasağın dışında tutulmuştur:
- Daimi oturum sahipleri
- Öğrenciler ve geçici işçiler (bazı şartlarla)
- Diplomatik misyon temsilcileri
Bu sınırlama, yabancı yatırımlar nedeniyle artan konut fiyatları ve yerli halkın erişim zorlukları gerekçesiyle getirilmiştir.
5. Gayrimenkul Yatırımı Üzerinden Oturum Almak Mümkün mü?
Her ne kadar doğrudan gayrimenkul alımı ile oturum mümkün olmasa da, dolaylı yollarla bu yatırım sürece entegre edilebilir. Örneğin:
5.1. Start-Up Visa Programı Kapsamında
Yenilikçi bir iş fikriyle Kanada’da şirket kuran girişimciler, işletme kapsamında ticari gayrimenkul yatırımı yapabilir. Ancak mülk burada bir işletme aracıdır, oturum hakkının temelini oluşturmaz.
5.2. İl Aday Programlarında Ticari Faaliyet
Bazı eyaletler (örneğin British Columbia, Manitoba) girişimcilerin işletme kurarak oturum almasına olanak tanımaktadır. Bu işletme içinde ticari gayrimenkul yatırımı yer alabilir. Ancak şartlar:
- Aktif işletme yönetimi
- İstihdam yaratma
- Asgari yatırım tutarı (örneğin 200.000 – 300.000 CAD)
gibi kriterlere bağlıdır.
5.3. Öğrenci Vizesi veya Çalışma Vizesi Sahipleri
Geçici vizeyle Kanada’da bulunanlar, bazı durumlarda mülk satın alabilirler. Bu durum vatandaşlığa geçiş yolunda dolaylı fayda sağlar ancak doğrudan hak kazandırmaz.
6. Kanada’da Yatırım Yapmak İsteyen Türk Vatandaşlarına Tavsiyeler
- Mülk alımı tek başına göçmenlik hakkı sağlamaz.
- Eğer Kanada’da yaşamak hedefleniyorsa, Start-Up Visa, PNP, Çalışma ve Öğrenci Vizeleri gibi uygun göçmenlik yolları değerlendirilmelidir.
- Varlıklı yatırımcılar için EB-5 benzeri bir program Kanada’da yoktur, ancak bazı PNP programları ciddi sermaye sahipleri için fırsatlar sunabilir.
- Kanada’daki yabancı mülkiyet sınırlamaları sürekli değiştiği için, alım öncesinde Kanada’da bir avukat veya göç danışmanıyla iletişime geçilmelidir.
7. Gayrimenkulün Vatandaşlığa Etkisi Var mı?
Hayır. Kanada vatandaşlık başvurusu için aranılan şartlar şunlardır:
- Kalıcı oturum sahibi olmak
- Son 5 yıl içinde en az 1095 gün (3 yıl) Kanada’da fiilen yaşamak
- İngilizce veya Fransızca yeterliliği
- Vergi beyanı yapmak
- Temel yurttaşlık sınavını geçmek
Mülk edinimi bu süreçte bir avantaj sunmaz.
Sonuç
Kanada’da mülk satın almak, yaşam kalitesini artırabilir ve bir tür maddi güvence sağlayabilir. Ancak bu yatırım, doğrudan göçmenlik veya vatandaşlık hakkı kazandırmaz. Türkiye’deki bazı programların aksine, Kanada mülk alımını göçle ilişkilendirmez ve hatta son yıllarda yabancıların mülkiyet edinimine sınırlamalar getirmiştir.
Kanada’ya yerleşmek isteyen yatırımcıların, gayrimenkul yerine aktif girişimcilik, şirket kurma ve istihdam yaratma yollarını tercih etmeleri daha stratejik ve sonuç alıcı olacaktır.