Belçika’da İltica Süreci Nasıl İşler? CGVS ve RVV Prosedürleri Hangi Aşamalardan Oluşur?

GİRİŞ

Belçika, Avrupa’nın en köklü sığınma sistemlerinden birine sahip ülkelerinden biridir. Mültecilik ve iltica kavramları, uluslararası koruma arayan bireylerin temel haklarını güvence altına almak amacıyla hem ulusal hem de uluslararası mevzuatta düzenlenmiştir. Belçika’da iltica başvuruları öncelikle CGVS (Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen) yani Mülteci ve Vatansızlar Yüksek Komiserliği tarafından değerlendirilir. CGVS kararına karşı yapılacak itirazlar ise RVV (Raad voor Vreemdelingenbetwistingen) yani Yabancılar Uyuşmazlıkları Konseyi nezdinde yürütülür.

Bu makalede, Belçika’daki iltica sürecine başvuru aşamasından nihai karara kadar geçen süreçler, hukuki dayanaklarıyla birlikte ele alınacaktır.

1. BELÇİKA’DA İLTİCA HAKKININ HUKUKİ TEMELİ

İltica hakkı, Belçika Anayasası, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi ve 2011/95 sayılı Avrupa Birliği Yönergesi (Nitelik Yönergesi) çerçevesinde düzenlenmektedir. Ulusal düzeyde ise, 15 Aralık 1980 tarihli Yabancılar Yasası (Vreemdelingenwet) temel yasal çerçeveyi oluşturur.

2. İLTİCA BAŞVURUSUNUN BAŞLATILMASI

İltica başvurusu, ülkeye girişte veya Belçika topraklarında yapılabilir. Başvurular:

Havaalanlarında sınır polisi nezdinde,
Sınır dışı edilmek üzere tutulan merkezlerde,
Başkent Brüksel’deki Petit-Château’daki Göç Dairesi’nde (Office des Étrangers) yapılabilir.

Başvuru yapan kişiye Annex 25 veya 26 (geçici belge) verilir. Ardından parmak izi alınır ve Avrupa’daki önceki başvurular EURODAC sistemi üzerinden kontrol edilir. Eğer başka bir AB ülkesinde iltica başvurusu yapıldığı tespit edilirse Dublin III Tüzüğü uygulanabilir.

3. CGVS (MÜLTECİ VE VATANSIZLAR KOMİSERLİĞİ) AŞAMASI

Başvuru sonrası süreç CGVS tarafından yürütülür. CGVS bağımsız bir kurumdur ve içişleri bakanlığından farklı olarak tarafsızlık ilkesiyle hareket eder.

3.1. Mülakat Süreci

CGVS, başvuru sahibini iltica nedenleri konusunda detaylı olarak dinler. Mülakatta:

Kişisel hikâye,
Baskı, zulüm, tehdit, cinsel şiddet gibi travmatik olaylar,
Etnik köken, dini inanç, siyasi görüş, cinsel yönelim veya savaş gibi nedenler incelenir.

3.2. Delil Sunumu

Başvuru sahibinin iddialarını desteklemesi gerekir. Kimlik belgeleri, tanık anlatımları, gazeteler, tıbbi raporlar gibi belgeler CGVS’ye sunulabilir.

3.3. Karar Verme

CGVS, değerlendirme sonucunda:

Mültecilik Statüsü verir (Cenevre Sözleşmesi kapsamında),
Subsidiar Koruma tanır (ölüm, işkence veya ağır insanlık dışı muamele riski varsa),
Başvuruyu reddeder (dayanak yetersizse veya güvenli üçüncü ülkeden geldiyse).

4. RVV (YABANCILAR UYUŞMAZLIKLARI KONSEYİ) AŞAMASI

CGVS tarafından verilen olumsuz karara karşı RVV nezdinde temyiz başvurusu yapılabilir. Bu, Belçika’daki iltica sürecinin ikinci aşamasıdır.

4.1. İtiraz Süresi

İtiraz süresi kararın tebliğinden itibaren 15 veya 30 gündür (kararın türüne göre). İtirazda:

Dilekçeyle gerekçeler sunulmalı,
Hukuki temsilci/avukat tercih edilebilir,
Duruşma talep edilebilir (isteğe bağlıdır).

4.2. İnceleme Yetkisi

RVV, CGVS kararını hem hukuka uygunluk hem de esasa dair inceler. Gerekirse yeni mülakat veya ek belge sunumu yapılabilir.

4.3. RVV Kararları

RVV, üç şekilde karar verebilir:

CGVS kararını onaylar → başvuru reddedilmiş olur.
CGVS kararını iptal eder ve yeni değerlendirme için dosyayı geri yollar.
RVV karar verir ve doğrudan mültecilik/koruma tanır.

RVV kararları nihai olup yalnızca Danıştay (Raad van State) nezdinde sınırlı denetim yapılabilir.

5. HUKUKİ TEMSİL VE DESTEK

İltica sürecinde başvuru sahiplerinin hukuki temsil hakkı vardır. Belçika’da aşağıdaki destek mekanizmaları mevcuttur:

Pro bono avukat tayini (Baro üzerinden),
Mülteci dernekleri ve sivil toplum kuruluşları (örn. Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Nansen, CIRÉ),
Dil tercümanı temini (özellikle mülakatta).

6. KORUMA SAĞLANDIKTAN SONRAKİ HAKLAR

Mültecilik veya subsidiar koruma alan kişiler şu haklara sahiptir:

Çalışma izni ve sosyal yardımlar,
Sağlık hizmetlerinden faydalanma,
Aile birleşimi başvurusunda bulunma,
Beş yıl sonra Belçika vatandaşlığına başvuru imkânı.

7. HIZLANDIRILMIŞ VE SINIRLANDIRILMIŞ PROSEDÜRLER

Belçika, bazı durumlarda hızlandırılmış iltica prosedürleri de uygulamaktadır:

Güvenli menşe ülkeden gelen başvurular (örn. Arnavutluk, Gürcistan),
Daha önce başvuru yapmış ancak kötüye kullanmış kişiler.

Bu kişiler için CGVS daha kısa sürede karar verir ve RVV itiraz süreleri de kısaltılmış olabilir.

SONUÇ

Belçika’daki iltica süreci çok aşamalı, hukuki denetimi güçlü bir sistemle yürütülmektedir. Başvuru sahibinin hem CGVS hem de RVV önünde hakkını savunabilmesi, sistemin adil işleyişi açısından büyük önem taşır. Hukuki temsil, dil desteği ve delillerin zamanında sunulması, başvurunun kaderini belirleyen temel etkenlerdir.

Bu nedenle Belçika’ya sığınma talebiyle gelen kişilerin, süreci iyi anlamaları ve gerekli destekleri alarak hareket etmeleri, hem kişisel güvenlikleri hem de hukuki statülerinin geleceği açısından hayati öneme sahiptir.

Single Blog Title