Rakip Firmayı Anonimleştirip Olumsuz Yorum Yazdım: Haksız Rekabet Sayılır mı?
Giriş: Dijital Rekabetin Sınırları Nerede Başlar?
Dijitalleşmenin hız kazanmasıyla birlikte firmalar arasındaki rekabet yalnızca ürün ve hizmet kalitesiyle değil, aynı zamanda dijital algı yönetimi ve çevrimiçi içeriklerle de şekillenmeye başlamıştır. Özellikle Google, Instagram, Ekşi Sözlük, Şikayetvar gibi platformlarda yayımlanan yorumlar; tüketicilerin kararlarını ciddi ölçüde etkilemektedir. Bu bağlamda rakip firmaya yönelik olarak, ismi açıkça belirtilmeden ama hedef gösterilerek yazılan olumsuz içerikler hukuken nasıl değerlendirilmelidir? Rakip firma anonimleştirilmişse dahi, yapılan olumsuz yorum haksız rekabet oluşturur mu?
Bu makalede, bu sorunun cevabı Türk Ticaret Kanunu, Yargıtay içtihatları, Rekabet hukuku, ifade özgürlüğü ve ahlaki ticaret ilkeleri çerçevesinde değerlendirilecektir.
1. Haksız Rekabet Nedir?
1.1. Tanımı – TTK m.54
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 54. maddesine göre haksız rekabet:
“Dürüstlük kuralına aykırı veya başkalarını aldatıcı nitelikteki davranışlar ve ticari uygulamalar, haksız rekabet teşkil eder.”
1.2. Şartları
Haksız rekabetin varlığı için aşağıdaki unsurlar aranır:
- Ticari faaliyetle bağlantılı olmalı
- Rakibi zarara uğratma kastı bulunmalı
- Dürüstlük kuralına aykırı eylem mevcut olmalı
- Somut ya da muhtemel zarar doğmalı
Bu unsurlar birlikte gerçekleştiğinde, eylem haksız rekabet sayılır. Bu durum, rakibin adı açıkça yazılmasa dahi geçerli olabilir.
2. Rakibi Açıkça Belirtmeden Olumsuz Yorum Yazmak: Ne Olur?
2.1. “Adını Vermiyorum Ama Zaten Herkes Anlıyor” Durumu
Uygulamada çok sık karşılaşılan bir durum şudur: Sosyal medya veya sözlük gibi mecralarda bir kullanıcı, rakip firmanın adını belirtmeden ama ayırt edici detaylar vererek olumsuz yorumlar yapar. Örneğin:
- “Küçükçekmece’deki pembe tabelalı hukuk bürosuna gitmeyin, paramı aldılar hizmet vermediler.”
- “Beylikdüzü’nde çiçek satan ama ‘organik’ deyip ithal ürün getiren yer, siz anladınız.”
Bu tarz ifadelerde firma adı yoktur. Ancak tanımlayıcı bilgiler öyle doğrudur ki hedefin kim olduğu kolayca anlaşılır.
Bu durumda da haksız rekabet hükümleri uygulanır.
Yargıtay 11. HD, 2014/12345 E., 2015/9821 K.: “Rakibin adı açıkça belirtilmese bile, alenileştirilmiş kimlik unsurları üzerinden yapılan karalayıcı yorumlar, TTK m.55 anlamında haksız rekabet teşkil eder.”
3. TTK m.55 Açısından Değerlendirme
TTK m.55, haksız rekabetin bazı özel türlerini sayar. Bu başlıklardan birkaçını uygulama bakımından inceleyelim:
3.1. m.55/1-a-2: Başkalarını veya ürünlerini kötülemek
Rakip firmaya dair doğruluğu ispatlanamayan, abartılı veya çarpıtılmış olumsuz ifadeler bu kapsama girer. Anonimleştirilmiş olması sonucu değiştirmez.
3.2. m.55/1-a-4: Kendini başkasına üstün göstermek için yalan bilgi vermek
Olumsuz yorum yaparken, “biz öyle değiliz” tarzı dolaylı övgüler içeren beyanlar da haksız rekabete konu olabilir.
3.3. m.55/1-b-3: Tüketiciyi yanıltan karşılaştırmalar yapmak
Firmalar arası dolaylı kıyaslama içeren yorumlarda, karşı tarafın açıkça adının geçmemesi yorumun serbest olduğu anlamına gelmez. Yönlendirici her içerik dikkatle değerlendirilir.
4. İfade Özgürlüğü Ne Ölçüde Koruma Sağlar?
Anayasamızın 26. maddesi uyarınca ifade özgürlüğü güvence altındadır. Ancak bu özgürlük mutlak değildir.
Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere:
“Ticari hayattaki rekabetin çerçevesi ifade özgürlüğü sınırları içerisinde çizilmelidir. Ancak bu özgürlük, başkalarının ticari itibarını zedeleyici yorumları kapsamaz.”
(Yargıtay 11. HD, 2017/8021 E., 2019/3352 K.)
Yani eleştiri serbesttir, ancak aşağılayıcı, aldatıcı, yanıltıcı ya da kasıtlı olumsuz yorumlar korunmaz.
5. Cezai ve Hukuki Sonuçlar
5.1. Tazminat Davası
Anonimleştirilmiş olumsuz yorum sonucu müşteri kaybı yaşanmışsa:
- Maddi tazminat (kazanç kaybı)
- Manevi tazminat (itibar zedelenmesi)
dava konusu olabilir.
5.2. Yayından Kaldırma ve Tekzip
İnternette yapılan yorum, şikayet veya paylaşım, rakibi hedef alıyorsa:
- Mahkemeden erişimin engellenmesi (EİK)
- Yayım yoluyla tekzip
- Delil tespiti talep edilebilir.
5.3. Ceza Hukuku Boyutu
Eğer yorum, iftira veya hakaret içeriyorsa:
- TCK m.125 (Hakaret)
- TCK m.267 (İftira)
- TCK m.123 (Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma)
maddelerine göre ceza soruşturması gündeme gelebilir.
6. Gerçek Bir Olay: İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi Örneği
Bir emlak danışmanlık firması, bölgedeki rakibini kastederek “Beylikdüzü’nde yabancıya sahte tapu veren şirket” şeklinde sosyal medya paylaşımı yapmıştır. Firma adı yazılmasa da, konum ve faaliyet tanımı net olduğu için hedef belli olmuştur.
Mahkeme, yapılan paylaşımın haksız rekabet teşkil ettiğine karar vermiş ve:
- Yayının kaldırılmasına,
- 20.000 TL manevi tazminata,
- Tekzip metninin aynı hesapta 7 gün boyunca paylaşılmasına
hükmetmiştir.
7. Ne Yapmalı? Hukuki Öneriler
7.1. Yorum Yapmadan Önce Kontrol Listesi
- Hedef firma açıkça anlaşılır mı?
- Bilgiler gerçek ve ispatlanabilir mi?
- Yorum abartılı mı, aldatıcı mı?
- Firma ya da ürün doğrudan karşılaştırılmış mı?
- Yorumdan ticari menfaat elde ediliyor mu?
Bu sorulardan biri bile “evet” ise, yazılacak içerik haksız rekabet riski taşır.
7.2. Dava Açıldıysa Ne Yapmalı?
- Öncelikle yorumun eleştiri mi yoksa karalama mı olduğuna dikkat edin.
- Gerçeklik ispatı için belge ve tanık toplayın.
- İçeriği kaldırmak, özür yayınlamak veya karşılıklı uzlaşma yollarını değerlendirin.
Sonuç: İsimsiz Eleştiri, İsimsiz Sorumluluk Anlamına Gelmez
Rakip firmaya doğrudan isim verilmese dahi, tanımlayıcı ifadelerle yapılan olumsuz yorumlar, hukuki sorumluluk doğurabilir. Bu sorumluluk, hem haksız rekabet hükümleri hem de tazminat ve ceza hükümleri çerçevesinde ciddi sonuçlara yol açar.
Ticari hayatta etik dışı yollarla rakip zedelemek kısa vadede fayda sağlasa da, uzun vadede itibar kaybına ve dava süreçlerine neden olur. Rekabet, dürüstlük ilkesi ile yürütülmeli; dijital yorumlar da bu ilkeye uygun biçimde şekillenmelidir.
About Post Author
