Altın ve Kıymetli Maden Kaçakçılığında Ticari Amaç Unsurunun İspatı

Giriş

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca kaçakçılık suçunun oluşabilmesi için sadece beyan dışı veya usule aykırı ithalat/ihracat yapılması yeterli değildir. Özellikle altın ve kıymetli madenler gibi yüksek değerli eşyalarda ticari amaç unsuru, hem ceza hukuku bakımından yaptırımın şiddetini hem de failin kast derecesini belirleyen temel kıstastır.

Yargılama sürecinde “kişisel kullanım” iddiası ile “ticari maksat” iddiası arasındaki ayrımın netleştirilememesi hâlinde, mahkemeler farklı kararlar verebilmekte; kimi zaman beraat, kimi zaman hapis cezası ve müsadere gibi sonuçlar doğabilmektedir.

Bu makalede, ticari amaç unsurunun hukuki niteliği, ispat kriterleri, Yargıtay’ın yaklaşımı ve savunma stratejileri ayrıntılı şekilde incelenecektir.

1. Ticari Amaç Ne Demektir?

Ticari amaç, en basit tanımıyla; eşyanın kişisel tüketim veya kullanım için değil, doğrudan veya dolaylı gelir elde etme kastıyla bulundurulması, taşınması ya da piyasaya arz edilmesidir.

Bu unsurun varlığı, failin cezai sorumluluğunu artırmakla kalmaz; aynı zamanda taşınan eşyanın müsaderesini, hatta taşıma aracının kamuya geçirilmesini de beraberinde getirebilir.

2. 5607 Sayılı Kanun’da Ticari Amaç Unsurunun Rolü

5607 sayılı Kanun’un bazı hükümleri ticari maksatla işlenmiş kaçakçılık fiillerine ilişkin ağırlaştırıcı hükümler içermektedir. Özellikle şu düzenlemeler önemlidir:

🧾 Madde 3/22 – Nitelikli Hâl:

“Kaçakçılık suçlarının ticari veya örgütlü şekilde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.”

Dolayısıyla aynı fiil, ticari maksatla işlendiğinde çok daha ağır bir ceza sonucunu doğurmaktadır.

3. Ticari Amaç Unsurunun İspatında Kullanılan Kriterler

✅ 3.1. Eşyanın Miktarı

Yargıtay içtihatlarına göre, eşyanın miktarı ticari amaçlı olup olmadığının en güçlü göstergesidir.
Örneğin: 2 bilezik → kişisel kullanım sayılabilir; 20 bilezik + gram altın + işlenmemiş külçe → ticari amaç.

✅ 3.2. Taşıma Şekli

Gizli bölmeler, profesyonel ambalajlar, barkodsuz kutular ticari maksat göstergesi olabilir.

✅ 3.3. Eşyanın Değeri

Eşyanın toplam değeri yüksekse ve kişinin gelirine kıyasla orantısızsa, ticari kast iddiası güçlenir.

✅ 3.4. Failin Sıfatı / Mesleği

Gümrük geçmişi, ticaret sicili, sık seyahat geçmişi varsa: ticari niyet varsayılır.
Ancak turist ya da kişisel kullanıcı ise lehine yorum yapılabilir.

✅ 3.5. Faturaların ve Beyannamelerin Mevcudiyeti

Faturalı ve beyannameye dayalı taşıma varsa suç oluşmaz.
Beyanname verilmemişse ve ticari miktardaysa suçun oluştuğu varsayılır.

4. Yargıtay Kararlarında Ticari Amaç Unsuru

🔹 Yargıtay 7. CD, 2019/2315 E. – 2020/4552 K.

“…Sanığın üzerinde taşıdığı 1 kg işlenmemiş altının herhangi bir beyana tabi tutulmadan yurda sokulması ve sanığın aynı ülkeye kısa sürede 4 kez giriş-çıkış yapması dikkate alındığında, fiilin ticari amaçla işlendiği sabittir…”

🔹 Yargıtay 11. CD, 2022/983 E. – 2023/1271 K.

“…Altının miktar ve nitelik itibarıyla kişisel kullanım sınırlarını aşmadığı, sanığın ticaret amacı olmadığını ispatladığı anlaşıldığından beraatine karar verilmesi isabetlidir…”

Yargıtay, somut olgulara göre değişken yorum yapmakta; bu nedenle savunma açısından olayın detayları yaşamsal önemdedir.

5. Savunma Stratejileri

🔸 5.1. Eşyayı Kendi Kullanımı İçin Taşıdığını Gösteren Beyanlar

Nişan, düğün, doğum günü, dini bayram gibi gerekçeler sunulabilir.
Hediyelik olduğunu gösteren paketleme veya notlar varsa savunmayı destekler.

🔸 5.2. Miktarın ve Değerin Makul Olduğu Gösterilmeli

Altın gramajı veya toplam değeri aşırı değilse; uzman görüşü sunulabilir.
Ekonomik durumla orantılı olduğu açıklanmalıdır.

🔸 5.3. Seyahat Sıklığı Açıklanmalı

Sık giriş-çıkış yapılıyorsa nedenleri belirtilmeli (akraba ziyareti, ticari değil turistik vb.).

🔸 5.4. Gümrük Görevlisinin Bilgilendirme Eksikliği Vurgulanmalı

Yargılamada, gümrük personelinin yolcuyu yönlendirip yönlendirmediği sorulmalıdır.
“Beyan zorunluluğu olduğundan haberdar değildim” savunması desteklenebilir.

6. Ticari Amaç Unsurunun Hatalı Varsayılması Durumunda Ne Olur?

Suçun nitelikli hâli oluşmamışken, yanlışlıkla ağır ceza verilebilir.
Müsadere kararı verilir (altın ve taşıma aracının kamuya geçirilmesi)
Adli sicile “örgütlü ticari kaçakçılık” gibi ağır suç kaydı işlenebilir
Geriye dönük vergi borcu ve para cezası çıkarılabilir

Dolayısıyla ticari amaç unsurunun varlığı ya da yokluğu, yargılamanın sonucunu doğrudan etkileyen belirleyici faktördür.

Sonuç

Altın ve kıymetli maden kaçakçılığı suçlarında “ticari maksat” unsuru, ceza yargılamasının seyrini değiştiren kilit bir hukuki kriterdir. Sanığın bu eylemi ticari amaçla mı, yoksa kişisel ihtiyaç/kullanım amacıyla mı yaptığı sorusu, çoğu zaman delil, beyan ve olayın somut özelliklerine göre şekillenir.

Bu sebeple, hakkında kaçakçılık iddiası bulunan kişilerin vakit kaybetmeden deneyimli bir ceza avukatıyla savunma stratejisi kurması, hem özgürlüklerinin korunması hem de malvarlıklarını kaybetmemeleri açısından yaşamsal öneme sahiptir.

📞 Detaylı Bilgi ve Hukuki Destek İçin

Altın ve kıymetli maden kaçakçılığına ilişkin davalarda savunma, müsadere kararı itirazı veya MASAK incelemeleri konusunda detaylı bilgi almak ve hukuki destek talep etmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Single Blog Title