Fransa’da Oturum İzni ile Çalışma Hakkı Kazanılır mı?- İstanbul Avukat
2025 Güncel Hukuki Değerlendirme ve Uygulamalar
Fransa, Avrupa Birliği içinde sosyal devlet yapısını en güçlü şekilde sürdüren ülkelerden biridir. Sağlık, eğitim, sosyal yardım ve çalışma hakkı gibi temel haklar, yalnızca Fransız vatandaşlarına değil, aynı zamanda yasal olarak Fransa’da ikamet eden yabancılara da belirli şartlar dahilinde tanınmaktadır.
Yabancıların Fransa’da yasal olarak çalışabilmeleri için en temel gerekliliklerden biri geçerli bir oturum izni (titre de séjour) sahibi olmalarıdır. Ancak her oturum izni türü otomatik olarak çalışma hakkı vermemektedir. Bu nedenle, “Fransa’da oturum izni alan biri çalışabilir mi?” sorusuna verilecek yanıt, kişinin sahip olduğu oturum izninin türüne, amacına ve statüsüne bağlı olarak değişiklik gösterir.
Bu makalede, Fransa’da oturum izni ve çalışma hakkı ilişkisi, 2025 yılı itibariyle geçerli mevzuat, çalışma hakkı sağlayan oturum izinleri, çalışma yasağı içeren statüler, hak ve yükümlülükler ile olası ihlallerin sonuçları ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
1. Fransa’da Oturum İzni Nedir?
Fransız Yabancılar Hukuku’nda “titre de séjour” olarak tanımlanan oturum izni, yabancı uyruklu bir kişinin Fransa’da yasal olarak belli bir süre ikamet etmesine olanak tanıyan resmi bir belgedir.
Oturum izinleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılır:
-
VLS/TS (Visa de Long Séjour valant Titre de Séjour) – Uzun süreli vize/oturum izni
-
Carte de séjour temporaire – Geçici oturum kartı
-
Carte de séjour pluriannuelle – Çok yıllık oturum izni
-
Carte de résident – Daimi oturum kartı
-
Carte de séjour “Passeport Talent” – Yüksek nitelikli çalışma ve girişimcilik kartı
2. Oturum İzni ile Çalışma Hakkı Arasındaki İlişki
Fransa’da her oturum izni, otomatik olarak çalışma hakkı tanımaz. Oturum izni belgesinde çalışma hakkı olup olmadığı açıkça belirtilmiştir. “Autorise son titulaire à travailler” (sahibine çalışma hakkı verir) ibaresi yer almıyorsa, kişi Fransa’da çalışamaz.
Çalışma hakkı;
-
Oturum izninin amacına,
-
Başvuru sahibinin statüsüne,
-
Ve bazen de işverenle olan sözleşme türüne bağlı olarak şekillenir.
3. Çalışma Hakkı Tanıyan Oturum İzinleri
✅ A. Passeport Talent (Yetenek Pasaportu)
-
Yüksek vasıflı çalışanlar, yatırımcılar, araştırmacılar, sanatçılar, startup kurucuları için geçerlidir.
-
Otomatik olarak çalışma hakkı tanır.
-
Vize başvurusunda işverenle yapılan sözleşme sunulmalıdır.
✅ B. Salarié (İşçi) Statüsü
-
İşverenle imzalanan iş sözleşmesine dayalı oturum iznidir.
-
Tam zamanlı ve uzun süreli iş sözleşmesi (CDI veya CDD) gerektirir.
-
Prefecture ve Çalışma Bakanlığı onayı gerekir.
✅ C. Carte de résident (Daimi Oturum Kartı)
-
En az 5 yıl Fransa’da yasal olarak kalmış yabancılara verilir.
-
Tam kapsamlı çalışma hakkı içerir.
-
İş değiştirme, sektör değiştirme ve işyeri açma hakkı da tanır.
✅ D. Aile Birleşimi ile Gelenlerin Statüsü
-
“Vie privée et familiale” kapsamında gelen eş ve çocuklar, otomatik olarak çalışma hakkı kazanır.
-
Özellikle Fransız vatandaşıyla evli olanlar veya Fransa doğumlu çocuğu olanlar için geçerlidir.
✅ E. Öğrenci Oturum İzni (Étudiant)
-
Öğrenciler haftalık maksimum 964 saat/yıl (yaklaşık 20 saat/hafta) çalışabilir.
-
Çalışma izni, öğrenci oturum izninin arkasında belirtilmelidir.
-
Stajlar ve yarı zamanlı işler için uygundur.
4. Çalışma Hakkı Tanımayan veya Kısıtlı Olan Oturumlar
❌ A. Turistik Vize veya Kısa Süreli Vizeler (Visa C)
-
Fransa’ya ziyaret amaçlı gelen kişilerin çalışma hakkı yoktur.
-
İş akdi düzenlemek veya iş aramak bu statüde yasaktır.
❌ B. Sığınmacı Başvuru Sürecindeki Kişiler (Demandeur d’asile)
-
Başvurudan itibaren 6 ay içinde çalışma izni verilmez.
-
Ancak 6 ay sonrası özel izinle sınırlı çalışma hakkı alınabilir.
❌ C. “Sans-papiers” – Belgesiz Göçmenler
-
Oturum izni olmayan kişilerin Fransa’da çalışması yasal değildir.
-
Yasa dışı çalışmanın işveren için ciddi para cezaları ve hapis yaptırımı vardır.
5. Çalışma İzni Nasıl Alınır?
Eğer oturum izniniz çalışma hakkı içermiyorsa, Çalışma Bakanlığı (DREETS) aracılığıyla özel izin alınması gerekir. İşverenin:
-
İş gücü piyasasında yerli işçilerin bulunmadığını kanıtlaması,
-
Brüt maaşın asgari seviyenin üzerinde olduğunu göstermesi,
-
Sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirdiğini belgelemesi gerekir.
İzin alındıktan sonra “Autorisation de travail” düzenlenir ve prefecture’ye bildirilir.
6. Çalışma Hakkı Verilen Sektörler
Fransa’da bazı sektörlerde işçi açığı nedeniyle yabancı uyruklulara çalışma hakkı daha kolay tanınır. Bu sektörler:
-
Sağlık ve bakım hizmetleri
-
İnşaat ve şantiye işleri
-
Lojistik ve taşımacılık
-
Tarım ve hayvancılık
-
Bilişim ve yazılım geliştirme
Bu sektörlerde iş teklifine sahip olan yabancılar, daha hızlı şekilde çalışma izni alabilir.
7. Oturum İzni ile Kendi İşini Kurmak
Fransa’da bazı oturum türleri, kişinin kendi işini kurmasına da olanak tanır:
-
Passeport Talent – Créateur d’Entreprise: Şirket kurma ve yönetme hakkı verir.
-
Profession libérale: Serbest meslek icra etme izni içerir (avukat, doktor, mühendis vb.).
Bu tür oturum izni sahipleri, ticaret siciline kayıt yaptırarak yasal bir şekilde çalışabilir.
8. Çalışma Hakkının İhlali ve Sonuçları
Oturum izni olmadan veya oturum izni olsa da çalışma hakkı içermeyen bir statüyle çalışan kişiler şu yaptırımlarla karşılaşır:
-
İdari para cezası,
-
Oturum izninin iptali,
-
Geri gönderme (deport) kararı,
-
İşveren için hapis ve para cezası (yasa dışı istihdam suçu)
Bu nedenle, her yabancı bireyin oturum kartının arkasında yazan hakları dikkatle incelemesi, işverenin de çalışma izni kontrolünü yapması yasal zorunluluktur.
9. Oturum Süresi Uzadıkça Haklar Genişler mi?
Evet. Oturum süresi ve niteliği arttıkça çalışma hakkı da genişler:
-
1 yıllık geçici oturum → sınırlı sektör ve iş türü
-
4 yıllık Passeport Talent → tam zamanlı çalışma
-
10 yıllık Carte de résident → tüm çalışma ve ticari faaliyet hakları
Daimi oturum sahibi olan kişi, Fransız vatandaşlarıyla aynı şartlarda çalışabilir.
10. Sosyal Haklar ve Çalışan Yabancıların Hakları
Çalışma hakkına sahip oturum izni olan kişiler ayrıca şu sosyal haklardan da yararlanır:
-
Sosyal Güvenlik (Assurance Maladie)
-
Emeklilik (Retraite)
-
İşsizlik ödeneği (Pôle Emploi)
-
Ebeveyn izni, doğum yardımı gibi aile yardımları
-
Sendikalara üye olma ve toplu sözleşmelerden yararlanma
Fransa’da işçi hakları güçlü sendikal yapılarla korunur ve yabancı çalışanlar da bu kapsama dahildir.
Sonuç ve Değerlendirme
Fransa’da oturum izni sahibi olmak, doğrudan çalışma hakkı anlamına gelmez. Ancak çalışma hakkı içeren oturum türüne sahipseniz, bu durumda Fransa’da tam zamanlı veya serbest olarak çalışmanız mümkündür.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken hususlar:
-
Sahip olunan oturum izninin türü ve statüsü,
-
İzin belgesinde yer alan çalışma ibaresi,
-
İşverenin gerekli izinleri alıp almadığı,
-
Sektörel koşullar ve iş gücü ihtiyacı.
Her oturum türü için başvuru süreci ve belgeler farklılık göstereceği için, özellikle vize öncesi ve oturum yenileme süreçlerinde bir avukat ya da danışmanlık hizmeti alınması tavsiye edilir.
About Post Author
