Gümrükte Eşyama El Konuldu, Hangi Haklara Sahibim?- İstanbul Avukat

Giriş

Türkiye’de gümrük mevzuatına aykırı bir durumun tespit edilmesi halinde, gümrük idaresi tarafından eşyaya el konulması sıkça karşılaşılan bir uygulamadır. Ancak çoğu zaman vatandaşlar veya şirketler, eşyalarına el konulmasının ardından ne yapacaklarını, hangi hukuki yollara başvurabileceklerini ve haklarının ne olduğunu bilmemektedir. Bu durum, ciddi ekonomik kayıplara ve mağduriyetlere yol açabilir.

Bu makalede “Gümrükte eşyama el konuldu, hangi haklara sahibim?” sorusunun cevabı çerçevesinde, el koyma işleminin hukuki dayanakları, itiraz yolları, müsadere kararı ile farkları, iade süreci, mahkeme başvuru yolları ve Yargıtay kararları detaylı şekilde ele alınacaktır.

1. Gümrükte El Koyma Nedir?

El koyma, bir eşyanın geçici olarak gümrük idaresi ya da adli merciler tarafından alıkonulması işlemidir. Gümrük işlemlerinde bu durum, genellikle şu gerekçelerle yapılır:

Gümrük beyanının eksik veya yanıltıcı olması
Sahte veya hatalı belge kullanımı
Eşyanın beyana aykırı çıkması
Kaçakçılık şüphesi
Transit rejimi ihlali
Gümrük vergilerinin ödenmemesi

El koyma, geçici bir tedbir olup, eşyaya ilişkin nihai karar (iade, müsadere, tasfiye) ancak soruşturma veya dava sonunda verilir.

2. El Koymanın Hukuki Dayanağı

a) 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu

Madde 13 ve 14’e göre:

“Kaçakçılıkla ilgili suçlarda, suçtan elde edilen veya suçta kullanılan eşya ve taşıt araçlarına el konulabilir.”

b) 4458 Sayılı Gümrük Kanunu

Madde 235 – 241 arası hükümler uyarınca:

“Yanıltıcı beyan, eksik belge, usulsüz ithalat/ihracat gibi hallerde eşyaya geçici olarak el konulabilir.”

3. El Koyma ile Müsadere Arasındaki Fark

El koyma: geçici nitelikte olup, dava süresince malın alıkonulmasıdır.
Müsadere: ceza davası sonunda verilen kalıcı olarak mala el konulması kararıdır.

Önemli: Her el koyma sonunda müsadere kararı verilmesi gerekmez. Hak sahibi iade alabilir.

4. El Koyma Hangi Usulle Yapılır?

a) İdari El Koyma

Gümrük memurları tarafından yapılır. İtiraz edilmediği sürece eşya gümrük antreposunda tutulur.

b) Adli El Koyma

Savcılık veya mahkeme kararı ile yapılır. Ceza soruşturması veya davası açılmışsa uygulanır.

El koyma tutanağı düzenlenmesi zorunludur ve eşyaya ilişkin ayrıntılar belirtilmelidir.

5. El Konulan Eşyanın Durumu

Eşyaya el konulduktan sonra şu işlemler olabilir:

Gümrük antreposuna alınır
Muhafaza altına alınır
Özelliğine göre tasfiye veya imha süreci başlatılabilir (bozulabilirse)
Bilirkişi incelemesine gönderilir

6. Eşyama El Konuldu, Ne Yapmalıyım?

🔹 1. İdari Başvuru Yapın

Eğer el koyma işlemi gümrük idaresi tarafından yapılmışsa, üst idareye başvurarak işlemin iptalini talep edebilirsiniz.

Süre: Tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde başvuru yapılmalıdır.
Yetkili makam: Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü

🔹 2. İdare Mahkemesi’ne Dava Açın

Eğer idari başvuru reddedilirse veya doğrudan dava yoluna gitmek isterseniz:

60 gün içinde İdare Mahkemesi’ne iptal davası açabilirsiniz.
Dava sırasında yürütmenin durdurulması talep edebilirsiniz.

🔹 3. Sulh Ceza Hakimliğine İtiraz Edin (Adli El Koymalarda)

Eğer savcılık ya da mahkeme kararıyla el koyma yapıldıysa:

7 gün içinde Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz edebilirsiniz.

7. El Konulan Eşyamı Nasıl Geri Alabilirim?

a) Etkin Pişmanlıkla Geri Alma

5607 sayılı Kanun m.5’e göre:

Eşya iade edilir,
Gümrük vergileri ve cezalar ödenirse,
Savcılık veya mahkeme, müsadereye gerek görmeyebilir.

b) Beraat veya Takipsizlik Kararı

Ceza davasında beraat edilirse ya da savcılık takipsizlik kararı verirse, mal sahibine iade edilir.

c) Mülkiyet İtirazı

Mal size ait değilse, “mülkiyet sahibi üçüncü kişi” sıfatıyla mahkemeye başvurup iade talep edebilirsiniz.

8. El Koyma Hukuka Aykırıysa Ne Olur?

Usulüne uygun tutanak düzenlenmemişse
El koyma süresi aşılmışsa
Gerekçesiz işlem yapılmışsa
Eşyaya değerinden düşük kıymet biçilmişse

bu durumlar hukuka aykırılık teşkil eder. Mahkemeden el koyma kararının kaldırılması talep edilebilir.

9. Gümrükte El Koyma Sonrası Haklarınız

Hakkınız	Açıklama
İtiraz Hakkı	El koyma işlemine karşı idari başvuru veya dava hakkınız vardır.
Eşya Üzerindeki Mülkiyet Hakkı	Sahipli eşyanın müsadere edilebilmesi için suçla doğrudan ilişkisinin kanıtlanması gerekir.
Tazminat Hakkı	El koyma haksızsa, maddi/manevi tazminat davası açılabilir.
İade Talep Hakkı	Etkin pişmanlık, beraat ya da takipsizlik ile eşya iadesi talep edilebilir.

10. Gümrük Ceza Avukatının Rolü

El koyma işlemlerinde bir avukatın katkısı:

Dosya incelemesi ve ihlalin türünü belirleme
Kast unsuru yoksa savunma geliştirme
El koymaya karşı dilekçe hazırlama
Ceza davası sürecinde iade talebi
Tasfiye/imha işlemlerine itiraz
Gümrük idaresiyle yazışmalar ve itiraz takibi

Sonuç

Gümrükte eşyaya el konulması, her ne kadar idare açısından önleyici bir tedbir olsa da, mal sahibinin haklarını ortadan kaldırmaz. Bu süreçte hukuka uygun hareket etmek, süresi içinde itiraz ve dava haklarını kullanmak, ve tecrübeli bir avukattan destek almak, eşyanın iadesi açısından büyük önem taşır.

El koyma işlemi, müsadere anlamına gelmediği gibi, hukuka aykırı olması halinde hem kaldırılabilir hem de tazminat hakkı doğurabilir. Bu nedenle haklarınızı bilerek hareket etmeniz, mağduriyet yaşamanızın önüne geçecektir.

Single Blog Title