Lisanssız(Crack) Yazılım Kullananlar İçin Hapis Cezası Var mı?

GİRİŞ

Dijitalleşme çağında yazılımlar, bireysel kullanıcılar ve şirketler için vazgeçilmez bir araç haline gelmiştir. Ofis programlarından mühendislik yazılımlarına, grafik tasarımdan muhasebe sistemlerine kadar geniş bir kullanım alanı bulan bu yazılımların çok büyük bir kısmı lisanslı, yani telif hakkı sahibinin izniyle ve belli şartlarla kullanılabilecek eserlerdir.

Ancak ne yazık ki ülkemizde ve dünyada, özellikle ticari işletmelerde lisanssız yazılım kullanımı hâlâ yaygındır. Bu kullanım sadece ahlaki değil, aynı zamanda cezai sonuçları olan bir hukuki ihlaldir. Peki, lisanssız yazılım kullanan biri hapis cezası alabilir mi?

Bu makalede, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve Yargıtay içtihatları ışığında bu sorunun cevabını tüm yönleriyle ele alacağız.

I. LİSANSSIZ YAZILIM NEDİR?

Lisanssız yazılım, telif hakkına tabi bir yazılımın, eser sahibinin izni olmaksızın kullanılması, çoğaltılması, dağıtılması veya kamuya sunulmasıdır. Örnek olarak:

Kırılmış (cracklenmiş) programlar,
Sahte lisans anahtarlarıyla aktive edilmiş yazılımlar,
Lisans süresi dolmuş ama kullanılmaya devam edilen yazılımlar,
Kişisel kullanım lisanslı bir programın ticari amaçla kullanımı.

Bu eylemler, yazılımın çoğaltılması ve işlenmesi anlamına gelir ve Türk hukuku çerçevesinde açıkça suç olarak tanımlanmıştır.

II. HUKUKİ DAYANAK: 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU

✔️ FSEK m.71 – Cezai Hüküm

Madde 71/1:
Bu Kanunla korunan bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı, hak sahibinin yazılı izni olmaksızın işleyen, çoğaltan, yayan, temsil eden veya umuma ileten kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

✔️ Uygulama Açısından:

Bu hüküm uyarınca:

Yazılımın izinsiz olarak bilgisayara kurulması = çoğaltma,
Yazılımın kullanılması = işleme,
Ticari faaliyet içinde kullanılması = yayma ve kamuya iletme,
olarak değerlendirilir.

Bu nedenle, lisanssız bir yazılımın çalışır şekilde bilgisayarda bulunması dahi ceza sorumluluğunu doğurabilir.

III. HAPİS CEZASI VERİLİR Mİ?

Evet, verilir.

Ancak hapis cezasının verilip verilmeyeceği, olayın koşullarına göre değişkenlik gösterir. FSEK m.71’de belirtilen ceza aralığı, 2 yıl ile 4 yıl arasında olup, doğrudan hapis cezası verilmesini mümkün kılar.

Fakat mahkemeler genellikle:

İlk defa suç işleyen sanıklara,
Zararı sınırlı olan vakalarda,
İşbirliği gösterenlere

adli para cezası veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verebilmektedir.

Ancak bazı durumlarda doğrudan hapis cezası verilir:

Suçun ticari kazanç amacıyla işlenmesi,
Birden fazla lisanssız yazılım kullanımı,
Suçun örgütlü şekilde işlenmesi,
Yönetici pozisyondaki kişilerce gerçekleştirilmesi.

IV. ŞİRKET YÖNETİCİLERİ VE BT ÇALIŞANLARININ SORUMLULUĞU

Yargıtay uygulamasına göre:

Yazılımı yükleyen BT personeli,
Kullanımı onaylayan yönetici,
Faaliyetinden haberdar olan şirket ortağı,
doğrudan ceza sorumluluğu altındadır.

Tüzel kişilikler (şirketler) cezalandırılamaz; ancak yöneticiler şahsen hapis cezası alabilir.

V. CEZA SÜRECİ NASIL BAŞLAR?

1. Şikayet veya ihbar:

Yazılım üreticileri veya rakip şirketlerce savcılığa başvuru yapılır.

2. Değişik İş Tespiti:

Sulh Ceza Hakimliği kararıyla işyerinde bilirkişi eşliğinde denetim yapılır.

3. Savcılık Soruşturması:

Delil dosyası savcılığa gider ve ceza soruşturması başlar.

4. Kamu Davası ve Yargılama:

Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılama yapılır. Mahkeme hapis veya para cezası verebilir.

VI. SAVUNMA NASIL YAPILMALI?

Eğer bir kullanıcı lisanssız yazılım nedeniyle yargılanıyorsa:

Bilgisayarın sahibi kim?
Yazılımın yüklenmesi bilgisi dahilinde mi gerçekleşti?
Ticari amaç var mıydı?
Kaç adet lisanssız yazılım bulundu?

Bu sorular çerçevesinde profesyonel bir savunma yapılmalıdır.

VII. ÖNLEYİCİ HUKUKİ ÖNERİLER

✅ Yazılım Envanteri Tutun

Kullanılan tüm yazılımların lisans belgeleri arşivlenmeli.

✅ Açık Kaynak Yazılımlar Tercih Edin

GIMP, LibreOffice gibi lisanssız ama yasal yazılımlar kullanılabilir.

✅ BT Personeline Hukuki Eğitim Verin

Personelin lisans ihlali bilmeden yapmasını önleyecek farkındalık oluşturulmalıdır.

✅ Hukuki Danışmanlık Alın

Yazılım kullanımı ve denetimi konusunda önleyici danışmanlık alın.

SONUÇ

Evet, lisanssız yazılım kullanan bir kişi Türk hukukuna göre hapis cezası alabilir. 5846 sayılı Kanun’un 71. maddesi bu konuda açık ve nettir. Mahkemeler, ihlalin niteliğine ve kapsamına göre doğrudan hapis cezası uygulayabilir veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verebilir.

Bu nedenle yazılım kullanımı, özellikle ticari işletmelerde yalnızca BT departmanının değil, şirket yönetiminin de hukuki sorumluluğu altındadır.

“Telif hakkı ihlali özgürlükle ödenebilir” gerçeğini unutmamak gerekir.

Single Blog Title