Lisanssız(Korsan) Yazılım Kullanmak Suç mu? Cezası Nedir?-İstanbul Avukat

GİRİŞ

Dijitalleşmenin hızla yayıldığı günümüz dünyasında yazılımlar, hem bireylerin hem de kurumların iş süreçlerinin temel yapı taşlarından biri hâline gelmiştir. Ancak yazılım kullanımında karşılaşılan en büyük sorunlardan biri, lisanssız (korsan) yazılım kullanımıdır. Bu durum sadece etik bir sorun değil; aynı zamanda ceza hukuku, fikri mülkiyet hukuku, ve ticaret hukuku açısından da ciddi yaptırımları olan bir suç tipidir.

Bu makalede, lisanssız yazılım kullanımının hukuki niteliği, uygulanabilir kanunlar, cezai müeyyideler, ve Yargıtay içtihatları ışığında, 2025 yılı itibarıyla en güncel bilgilerle detaylı şekilde ele alınacaktır.

I. YAZILIM NEDİR VE LİSANS NE ANLAMA GELİR?

1. Yazılımın Hukuki Niteliği

Türk Hukuku’nda yazılımlar, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında korunmaktadır. Kanunun 2. maddesine göre bilgisayar programları, ilim ve edebiyat eserleri kategorisinde yer almaktadır.

2. Yazılım Lisansı Nedir?

Yazılım lisansı, yazılımın kullanım şartlarını belirleyen ve kullanıcının yazılımı ne şekilde kullanabileceğini düzenleyen bir sözleşmedir. Lisans; yazılımın kopyalanması, dağıtılması, değiştirilmesi veya çoklu kullanıcıya aktarılması gibi hakları sınırlar.

II. LİSANSSIZ YAZILIM KULLANIMI HUKUKİ AÇIDAN SUÇ MUDUR?

1. Fikri Hakların İhlali (FSEK m.71)

5846 sayılı Kanun’un 71. maddesi, lisanssız yazılım kullanımını açıkça suç olarak düzenlemiştir:

“Bu Kanunla korunan bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı hak sahibinin yazılı izni olmaksızın işleyen, çoğaltan, yayan, temsil eden veya umuma ileten kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.”

Yani yazılımın izinsiz olarak kullanılması, çoğaltılması veya ticari ortamda işletilmesi doğrudan cezai yaptırıma tabidir.

2. TCK Kapsamında Değerlendirme

Her ne kadar TCK’da doğrudan “lisanssız yazılım”a ilişkin bir madde bulunmasa da; TCK m.142 (hırsızlık) ve TCK m.157 (dolandırıcılık) hükümleri kapsamında bazı durumlar bu suç tipleri içinde değerlendirilebilir. Özellikle sahte lisans kullanarak kamu kurumlarını veya özel şirketleri yanıltan eylemler nitelikli dolandırıcılık kapsamında değerlendirilebilir.

III. LİSANSSIZ YAZILIM KULLANMANIN CEZASI NEDİR? (2025 GÜNCELLEME)

1. Hapis ve Para Cezaları

FSEK 71. madde uyarınca;

2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.
Alternatif olarak veya birlikte adli para cezası da verilebilmektedir.
Suçun ticari amaçla işlenmesi, cezayı ağırlaştırıcı neden olarak değerlendirilmektedir.

2. El Koyma ve Müsadere

Lisanssız yazılım kullanılan bilgisayarlara veya cihazlara mahkeme kararıyla el konulabilir. Ayrıca bu cihazlar müsadere edilerek devlete gelir kaydedilebilir.

3. Tazminat Davaları

Hak sahipleri, lisanssız kullanım nedeniyle maddi ve manevi tazminat talep edebilir. Bu talepler hukuk mahkemelerinde ileri sürülür ve genellikle bilirkişi raporlarıyla desteklenir.

IV. UYGULAMADAKİ SÜREÇ: ŞİKAYET, TESPİT VE YARGILAMA

1. Tespit Süreci

Lisanssız kullanım şüphesi olan işletmeler hakkında genellikle:

Değişik İş dosyası açılarak,
Mahkeme kararıyla bilirkişi ve kolluk kuvvetleri eşliğinde yerinde tespit yapılır.
Yazılımlar listelenir, lisans belgeleri incelenir ve rapor düzenlenir.

2. Ceza Soruşturması

Tespit sonrası savcılık resen veya şikayet üzerine ceza soruşturması başlatır. Bu soruşturma sonucunda iddianame düzenlenir ve Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılama yapılır.

3. Arabuluculuk ve Uzlaşma

5846 sayılı Kanun kapsamında yapılan suçlar uzlaştırma kapsamında değildir. Ancak tazminat yönünden hak sahibi ile kullanıcı arasında sulh yapılabilir.

V. ŞİRKETLER VE YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU

Birçok işletmede, yazılımların lisanslı olup olmadığı kontrol edilmeden kullanılmaktadır. Ancak:

Şirket tüzel kişiliği yanında, doğrudan yetkili olan yönetici ve BT sorumlusu da şahsi sorumluluk altına girmektedir.
Yönetim kurulu üyeleri, yeterli denetimi yapmadıkları takdirde kusurlu hareketten dolayı cezai ve hukuki sorumlulukla karşılaşabilir.

VI. LİSANSSIZ YAZILIM KULLANMAMANIN ÖNEMİ

📌 Güvenlik Riski:

Korsan yazılımlar genellikle zararlı yazılım içerir, sistem açıkları yaratır.

📌 Ticari Risk:

Bir şirkette yapılan yerinde tespitte, tek bir lisanssız yazılım bile binlerce liralık ceza ve davaya yol açabilir.

📌 Reputasyon:

Kamuoyuna yansıyan korsan yazılım davaları, şirketin güvenilirliğine zarar verebilir.

VII. ÖNLEYİCİ HUKUKİ STRATEJİLER

Lisans sözleşmeleri düzenli kontrol edilmeli,
Açık kaynak (open source) yazılımlar bilinçli seçilmeli,
Yazılım envanteri oluşturulmalı,
Hukuki danışmanlık alınarak riskler minimize edilmelidir.

SONUÇ

Lisanssız yazılım kullanımı, Türk Hukuku’nda açık şekilde suç olarak düzenlenmiştir ve hem cezaî hem de hukukî sorumluluk doğurmaktadır. Özellikle 2025 yılı itibarıyla denetimlerin arttığı, Yargıtay içtihatlarının netleştiği bir ortamda; hem bireyler hem de şirketler açısından bilinçli ve hukuka uygun yazılım kullanımı hayati önem taşımaktadır.

Yazılım lisanslarına ilişkin yükümlülüklere uyulmaması durumunda, yalnızca mali değil, aynı zamanda özgürlüğü bağlayıcı cezalarla da karşılaşmak mümkündür. Bu nedenle uzman bir avukattan hukuki destek almak ve lisans politikalarını kurumsal ölçekte yönetmek, bu alandaki en etkin savunma yöntemidir.

Single Blog Title