Polonya’da Oturum İzni Sahiplerinin Vergi Yükümlülükleri
1. Giriş
Polonya, Avrupa Birliği (AB) üyesi bir ülke olarak göçmenler için cazip bir destinasyon olup, oturum izni sahiplerine çeşitli vergi yükümlülükleri getirmektedir. Polonya’da oturum iznine sahip kişilerin vergisel statüsü, ikamet süresi, gelir kaynakları ve vergilendirme anlaşmalarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu makalede, oturum izni sahiplerinin vergi yükümlülükleri hukuki çerçevede ele alınacaktır.
2. Polonya’da Vergi Mükellefiyeti Kapsamı
Polonya vergi mevzuatına göre, bir kişinin vergi mükellefi olup olmadığı şu iki temel kritere göre belirlenir:
- İkamet Süresi: Polonya’da bir takvim yılı içinde 183 günden fazla ikamet eden kişiler, Polonya’da tam mükellef (tax resident) sayılır ve dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergilendirilir.
- Ekonomik Bağlantı: Bir kişinin Polonya’da merkezi ekonomik veya kişisel çıkarlarının bulunması, o kişinin Polonya’da vergi mükellefi sayılması için yeterli olabilir.
Eğer oturum izni sahibi bu kriterleri karşılamıyorsa, dar mükellef olarak yalnızca Polonya kaynaklı gelirleri üzerinden vergilendirilir.
3. Polonya’da Oturum İzni Türleri ve Vergisel Etkileri
Polonya’da oturum izni türleri kişinin vergi yükümlülüğünü etkileyebilir:
-
Geçici Oturum İzni (Temporary Residence Permit – Zezwolenie na pobyt czasowy):
- Genellikle 1 ila 3 yıl arasında verilen bu izin, kişinin tam veya dar mükellef olmasını etkileyebilir.
- 183 gün kuralına göre, geçici oturum izni sahipleri Polonya’da 6 aydan fazla kalmaları durumunda dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergilendirilebilirler.
-
Daimî Oturum İzni (Permanent Residence Permit – Pobyt stały):
- Daimî oturum izni sahipleri genellikle Polonya’da vergi mukimi olarak kabul edilir ve dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergiye tabi olabilirler.
- Çifte vergilendirme anlaşmaları ile bazı istisnalar sağlanabilir.
-
AB Uzun Süreli İkamet İzni (EU Long-Term Residence Permit):
- AB’de 5 yıl kesintisiz oturum sonrası alınabilen bu izin, kişiye Polonya’da tam mükellef olma ihtimali doğurur.
4. Polonya’da Vergi Türleri
Polonya’da oturum izni sahiplerinin ödemesi gereken başlıca vergiler şunlardır:
A) Gelir Vergisi (PIT – Personal Income Tax)
-
Polonya’da gelir vergisi, kademeli oranlı bir sistemle belirlenir:
- 120.000 PLN’ye kadar: %12
- 120.000 PLN ve üzeri: %32
- Sermaye kazançları için genellikle %19 sabit oran uygulanır.
-
Dar mükellefler yalnızca Polonya kaynaklı gelirleri üzerinden vergi öderken, tam mükellefler dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergilendirilir.
B) Katma Değer Vergisi (KDV – VAT)
- Polonya’da mal ve hizmet teslimlerinden alınan standart KDV oranı %23’tür.
- Bazı sektörlerde %8, %5 veya %0 oranında KDV uygulanabilir.
- Kendi işini yapan oturum izni sahipleri, belirli sınırları aşmaları halinde KDV mükellefi olmak zorundadır.
C) Şirketler Vergisi (CIT – Corporate Income Tax)
- Eğer oturum izni sahibi Polonya’da bir şirket kurduysa, şirketin %19 oranında kurumlar vergisine tabi olacağını bilmelidir.
- Küçük işletmeler için bu oran %9 olarak belirlenmiştir.
D) Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Primleri (ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych)
- Polonya’da çalışan oturum izni sahipleri sosyal güvenlik primleri ödemek zorundadır.
- İşverenler, çalışanlarının sağlık sigortası ve emeklilik katkı paylarını ZUS sistemine öder.
5. Çifte Vergilendirme ve Uluslararası Anlaşmalar
Polonya, birçok ülkeyle çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları yapmıştır.
- Türkiye ve Polonya arasında 1993 yılında imzalanan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması, bir kişinin her iki ülkede de vergi ödemesini engeller.
- Vergi İadesi ve Mahsup: Eğer oturum izni sahibi başka bir ülkede vergi ödemişse, Polonya’daki vergisinden mahsup edilerek çifte vergilendirme engellenebilir.
6. Vergi Beyannamesi ve Bildirim Yükümlülükleri
Polonya’da oturum izni sahiplerinin vergi bildiriminde bulunma süreçleri:
- Gelir Vergisi Beyannamesi (PIT-37, PIT-36 vb.):
- Vergi yılı sonunda 30 Nisan’a kadar beyanname verilmelidir.
- KDV Beyannamesi:
- Kendi işini yapanlar ve şirket sahipleri her ay veya üç ayda bir KDV beyanında bulunmalıdır.
- Dijital Vergi Beyannamesi (JPK – Jednolity Plik Kontrolny):
- Şirketler ve büyük işletmeler, vergi beyannamelerini dijital ortamda sunmak zorundadır.
7. Vergi İhlalleri ve Yaptırımlar
Polonya’da vergi yükümlülüklerini ihlal eden oturum izni sahipleri ciddi yaptırımlarla karşılaşabilir:
- Vergi kaçakçılığı: 720.000 PLN üzeri vergi kaybına neden olursa hapis cezası gündeme gelebilir.
- Beyanname vermeme veya eksik beyan: Para cezaları ve gecikme faizleri uygulanabilir.
- Kayıt dışı çalışma ve vergi kaçırma: Oturum izninin iptali gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.
Sonuç
Polonya’da oturum izni sahipleri, ikamet süresi ve ekonomik bağları doğrultusunda tam veya dar mükellef olarak vergilendirilirler. Vergi yükümlülükleri; gelir vergisi, KDV, sosyal güvenlik primleri gibi çeşitli unsurları içermektedir. Ayrıca, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ile vergi avantajlarından yararlanmak mümkündür. Vergi mevzuatına uyum sağlamak ve cezai yaptırımlardan kaçınmak için oturum izni sahiplerinin vergi bildirimlerini zamanında yapmaları ve hukuki danışmanlık almaları önerilir.
About Post Author
