Polonya’da İnsani Sebeplerle Oturum İzni Başvurusu: Hukuki Süreç ve Şartlar

Giriş

Polonya, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden biri olarak göçmenler ve sığınmacılar için çeşitli oturum izinleri sunmaktadır. Bunlardan biri de insani sebeplerle oturum iznidir. İnsan hakları ihlalleri, savaş, zulüm veya bireyin ülkesine geri dönmesinin mümkün olmadığı durumlarda Polonya, insani gerekçelerle belirli kişilere oturum hakkı tanıyabilir.

Bu makalede, Polonya’da insani sebeplerle oturum izni başvurusu süreci, hukuki dayanakları, başvuru şartları ve gerekli belgeler detaylı şekilde ele alınacaktır.

---

1. Hukuki Dayanak

Polonya’da insani sebeplerle oturum izni başvuruları, aşağıdaki yasal düzenlemelere dayanmaktadır:

• 12 Aralık 2013 tarihli Yabancılar Yasası (Ustawa o cudzoziemcach)
• 28 Haziran 2001 tarihli Sığınmacılar Yasası (Ustawa o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej)
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Mülteciler Hukuku İlkeleri

Bu çerçevede, Polonya yasaları, geri gönderilmesi halinde bireyin yaşam hakkı, işkence yasağı veya insanlık dışı muameleye maruz kalma ihtimali varsa oturum hakkı tanımaktadır.

---

2. Kimler Başvurabilir?

Polonya’da insani sebeplerle oturum iznine başvurabilecek kişiler genellikle aşağıdaki kategorilere girer:

• Savaş, iç çatışma veya zulüm nedeniyle ülkesine dönemeyenler
• İşkence, kötü muamele veya ölüm cezası tehlikesiyle karşı karşıya olanlar
• Ülkesinde insan hakları ihlallerine maruz kalan bireyler
• Sağlık durumu nedeniyle ülkesine dönmesi hayati tehlike oluşturanlar
• Ülkesinde hukuki bir statüye sahip olmayan ve vatansız konumda olan kişiler

Bu iznin verilmesinde, başvuranın Polonya’daki mevcut durumu ve geri gönderilmesi halinde karşılaşabileceği riskler değerlendirilir.

---

3. Başvuru Süreci

3.1. Başvurunun Yapılacağı Makamlar

İnsani sebeplerle oturum izni başvuruları, Polonya’da Yabancılar Ofisi (Urząd do Spraw Cudzoziemców) veya Hudut Polisi (Straż Graniczna) aracılığıyla yapılmaktadır. Başvuru sahibinin Polonya’da fiziksel olarak bulunması gerekmektedir.

Başvuru yapıldıktan sonra dosya, ilgili valilik (wojewoda) veya göçmenlik otoriteleri tarafından değerlendirilir.

3.2. Gerekli Belgeler

Başvuru sırasında aşağıdaki belgeler hazırlanmalıdır:

• Başvuru Formu (Polonya Yabancılar Ofisi tarafından belirlenen resmi form)
• Pasaport veya kimlik belgesi (Varsa)
• Biyometrik Fotoğraf
• İnsani gerekçeleri kanıtlayan belgeler (tıbbi rapor, mahkeme kararı, insan hakları ihlali belgeleri vb.)
• Mevcut oturum durumunu gösteren belgeler (Varsa)
• Polonya’da yaşadığını gösteren belgeler (ikamet belgesi, kira sözleşmesi vb.)

Bazı durumlarda, başvurunun desteklenmesi için insan hakları örgütlerinden raporlar veya hukuki destek belgeleri istenebilir.

---

4. Başvurunun Değerlendirilmesi ve Sonuçlanması

Başvurular Polonya Yabancılar Dairesi (Urząd do Spraw Cudzoziemców) tarafından detaylı bir incelemeye tabi tutulur. Yetkililer aşağıdaki hususları değerlendirir:

• Başvuranın ülkesi ve geri gönderilme riskleri
• Polonya’daki mevcut durumu ve topluma entegrasyonu
• Sağlık ve insani gerekçelerin ne kadar geçerli olduğu

Başvurunun değerlendirilme süresi genellikle 3 ila 6 ay arasında değişmektedir. Ancak yoğun başvurular ve karmaşık vakalarda süre 12 aya kadar uzayabilir.

---

5. Oturum İzninin Sağladığı Haklar

İnsani sebeplerle oturum izni alan kişiler Polonya’da geçici veya sürekli olarak oturma hakkına sahip olur. Bu izinle:

✅ Yasal olarak ikamet edebilirler.
✅ Çalışma izni almadan iş bulabilirler.
✅ Sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler.
✅ Eğitim hakkına sahip olurlar.
✅ Belirli bir süre sonra vatandaşlığa başvurabilirler.

Ancak, bu izin AB ülkelerine serbest dolaşım hakkı vermez. Kişi, sadece Polonya sınırları içinde serbestçe hareket edebilir.

---

6. Red Durumu ve İtiraz Hakkı

Başvuru reddedilirse, başvuru sahibi 30 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz sürecinde:

• İlk olarak Yabancılar Dairesi’ne (Urząd do Spraw Cudzoziemców) başvurulmalıdır.
• İtiraz reddedilirse, dava açılarak idari mahkemeye başvuru yapılabilir.
• Geri gönderme kararı verilirse, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilir.

İtiraz süreçlerinde hukuki destek almak ve bir avukatla çalışmak başvurunun olumlu sonuçlanmasını sağlayabilir.

---

Sonuç

Polonya, insani sebeplerle oturum izni sağlayan Avrupa ülkelerinden biridir. Ancak bu sürecin titizlikle yürütülmesi ve gerekçelerin hukuki belgelerle desteklenmesi gerekmektedir.

Başvuru sürecinde eksiksiz belge sunulması, hukuki destek alınması ve sürelerin dikkatle takip edilmesi büyük önem taşır.

Eğer Polonya’da insani oturum izni almak istiyorsanız, süreci daha etkili yönetebilmek için Polonya’da bir göçmen hukuku avukatından destek almanız önerilir.