Portekiz’de Çalışan Yabancıların Sosyal Güvenlik ve Vergi Ödemeleri

Giriş

Portekiz, Avrupa Birliği (AB) ve Schengen Bölgesi üyesi olarak, yabancı işçiler için cazip bir destinasyondur. Turizm, teknoloji, tarım ve hizmet sektörleri gibi alanlarda çalışan birçok yabancı işçi bulunmaktadır. Ancak, Portekiz’de çalışmaya başlayan yabancıların sosyal güvenlik ve vergi ödemeleri konusunda bilinçli olması gerekmektedir. Bu makalede, Portekiz’de çalışan yabancıların sosyal güvenlik sistemine katılımı, vergi yükümlülükleri ve ilgili yasal düzenlemeler ele alınacaktır.

---

1. Portekiz’de Yabancı İşçilerin Sosyal Güvenlik Sistemi

Portekiz’de sosyal güvenlik sistemi (Segurança Social), ülkede ikamet eden ve çalışan herkes için zorunludur. Bu sistem, sağlık hizmetleri, işsizlik yardımı, emeklilik maaşı ve aile yardımları gibi birçok sosyal güvencenin temelini oluşturur.

1.1. Sosyal Güvenlik Kaydı ve Prim Ödemeleri

Portekiz’de çalışan bir yabancı işçinin sosyal güvenlik sistemine kayıt olması gerekmektedir. Bu kayıt şu yollarla yapılır:

• Bağımlı çalışanlar (Çalışanlar / İşçiler): İşverenler, çalışanlarını işe aldıklarında sosyal güvenlik kaydını yapmak ve aylık primleri ödemekle yükümlüdür.
• Serbest meslek sahipleri (Freelancer / Kendi işini yapanlar): Serbest çalışanlar, işlerini beyan ederek sosyal güvenlik numarası (Número de Identificação da Segurança Social – NISS) almalı ve primlerini kendileri ödemelidir.

1.2. Sosyal Güvenlik Katkı Oranları

Sosyal güvenlik primleri, çalışanın brüt maaşı üzerinden hesaplanır. Mevcut katkı oranları şu şekildedir:

• Bağımlı çalışanlar için:

  • İşveren katkısı: %23.75
  • Çalışan katkısı: %11
  • Toplam prim oranı: %34.75

• Serbest çalışanlar için:

  • Standart oran: %21.4
  • Bazı meslek grupları için değişken oranlar uygulanabilir.

Portekiz’de geçici olarak çalışan AB vatandaşları, kendi ülkelerindeki sosyal güvenlik sistemine bağlı kalabilirler. Bu durumda, A1 belgesi (önceden E101 olarak biliniyordu) ile Portekiz’de prim ödeme zorunluluğundan muaf olabilirler.

---

2. Portekiz’de Yabancı İşçilerin Vergi Yükümlülükleri

Portekiz’de çalışan herkesin gelir vergisi (Imposto sobre o Rendimento das Pessoas Singulares – IRS) ödemesi gerekmektedir. Vergi yükümlülüğü, kişinin Portekiz’de vergi mukimi olup olmamasına göre değişir.

2.1. Vergi Mukimliğinin Belirlenmesi

Bir kişi aşağıdaki koşullardan birini sağlıyorsa Portekiz’de vergi mukimi sayılır:

• Bir vergi yılında (takvim yılı) 183 günden fazla Portekiz’de kalmışsa.
• Vergi yılının herhangi bir zamanında Portekiz’de kalıcı bir ikametgâhı varsa.

Vergi mukimi olan kişiler, dünya genelindeki tüm gelirleri üzerinden Portekiz’e vergi ödemekle yükümlüdür. Mukim olmayanlar ise yalnızca Portekiz kaynaklı gelirleri üzerinden vergi öderler.

2.2. Portekiz’de Gelir Vergisi Oranları

Portekiz, gelir vergisini artan oranlı bir sistemle tahsil etmektedir. 2024 yılı itibarıyla geçerli gelir vergisi dilimleri şu şekildedir:

Gelir Aralığı (EUR)	Vergi Oranı (%)
0 – 7,479	%14.5
7,479 – 11,284	%23
11,284 – 15,992	%26.5
15,992 – 20,700	%28.5
20,700 – 26,355	%35
26,355 – 38,632	%37
38,632 – 50,483	%43.5
50,483 – 78,834	%45
78,834 ve üzeri	%48

2.3. Özel Vergi Rejimleri (NHR – Non-Habitual Resident Programı)

Portekiz, yabancı profesyonelleri ve yatırımcıları teşvik etmek için Non-Habitual Resident (NHR) vergi rejimi sunmaktadır. Bu statüye sahip kişiler:

• İlk 10 yıl boyunca gelir vergisinde avantajlı oranlardan yararlanır.
• Portekiz dışındaki kaynaklardan elde edilen bazı gelirler için vergi muafiyeti alabilir.

NHR statüsüne başvurabilmek için Portekiz’de vergi mukimi olmak ve son beş yıl boyunca ülkede vergi mukimi olmamak gerekmektedir.

---

3. İkili Vergi Anlaşmaları ve Çifte Vergilendirme

Portekiz, Türkiye dahil birçok ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları (Double Taxation Agreements – DTA) imzalamıştır. Bu anlaşmalar sayesinde, Portekiz’de çalışan yabancılar, hem kendi ülkelerinde hem de Portekiz’de vergi ödemekten kaçınabilirler.

Eğer bir kişi Türkiye’de de vergi mükellefi ise, çifte vergilendirme anlaşması kapsamında, Portekiz’de ödenen vergi Türkiye’de vergiden düşülebilir.

---

4. Sonuç ve Değerlendirme

Portekiz’de çalışan yabancıların sosyal güvenlik ve vergi yükümlülükleri, çalıştıkları statüye ve ülkede kalış sürelerine bağlı olarak değişmektedir. Vergi ve sosyal güvenlik sistemine uyum sağlamak, hem yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi hem de olası cezai yaptırımlardan kaçınmak açısından önemlidir.

Özellikle Non-Habitual Resident (NHR) gibi vergi avantajlarından faydalanmak isteyenler için erken aşamada hukuki danışmanlık almak büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, ikili vergi anlaşmaları sayesinde çifte vergilendirmeden kaçınma imkânı bulunmaktadır.

Portekiz’de çalışmayı planlayan yabancıların, işe başlamadan önce sosyal güvenlik kayıtlarını tamamlamaları ve vergi sistemine dair temel bilgileri edinmeleri önerilmektedir. Bu süreçte, bir muhasebeci veya hukuk danışmanı ile çalışmak, hukuki riskleri en aza indirmek açısından faydalı olacaktır.