Portekiz Çalışma İzni ile Serbest Meslek Faaliyeti
Giriş
Portekiz, Avrupa Birliği’nin sunduğu serbest dolaşım avantajları, güçlü ekonomisi ve göçmen dostu politikalarıyla serbest meslek faaliyetleri için cazip ülkelerden biridir. Türkiye’den ya da diğer ülkelerden gelen bireyler, Portekiz’de serbest meslek sahibi olarak çalışmak istediklerinde belirli hukuki prosedürleri yerine getirmek zorundadır. Bu makalede, Portekiz’de serbest meslek faaliyeti yürütmek isteyen yabancıların alması gereken çalışma izni türleri, başvuru süreci ve hukuki gereklilikler ele alınacaktır.
1. Portekiz’de Çalışma İzni ve Serbest Meslek Faaliyeti
Portekiz’de çalışma izni, yabancıların ülke sınırları içerisinde çalışabilmesi için verilen resmi bir belgedir. Ancak, serbest meslek faaliyetleri için başvurulacak izinler, bir işverene bağlı olarak verilen çalışma izinlerinden farklıdır. Serbest meslek faaliyetinde bulunacak kişilerin oturum izni (residência para atividade profissional independente) ve çalışma izni (autorização de residência para atividade profissional independente) almaları gerekmektedir.
2. Serbest Meslek Sahibi Olarak Çalışma İzni Türleri
Portekiz’de serbest meslek faaliyeti yürütecek yabancı uyruklular için iki ana izin türü bulunmaktadır:
A. D2 Vizesi (Girişimciler ve Serbest Çalışanlar İçin Vize)
D2 vizesi, Portekiz’de bağımsız çalışanlar, girişimciler ve yatırımcılar için özel olarak hazırlanmış bir vize türüdür. Bu vizeyle başvuru sahipleri, kendi işlerini kurabilir veya serbest meslek faaliyeti yürütebilirler.
D2 Vizesi İçin Gerekli Şartlar:
- Portekiz’de bir iş planı (business plan) hazırlamak ve sunmak
- Vergi numarası (NIF) almak
- Sosyal güvenlik kaydı yaptırmak
- Faaliyetin Portekiz ekonomisine katkı sağlayacağını kanıtlamak
- Banka hesap açılışı ve gerekli sermayeyi göstermek
- Kendi işini kuracağını veya Portekiz’de kayıtlı bir müşteriye hizmet vereceğini belgelemek
B. D7 Vizesi (Pasif Gelir Sahipleri İçin Oturum İzni)
Serbest çalışanlar için doğrudan tasarlanmış olmasa da, uzaktan çalışanlar ya da freelancerlar, D7 Vizesi ile Portekiz’de ikamet edebilirler. Bu vize, yeterli gelir kaynağına sahip olan kişilere yönelik olduğundan, freelance çalışanlar için ideal bir seçenektir.
D7 Vizesi İçin Gerekli Şartlar:
- Düzenli bir gelir kaynağına sahip olmak (kira geliri, serbest meslek geliri vb.)
- Yıllık minimum gelir sınırını karşılamak (Portekiz asgari ücretinin en az 12 katı)
- Portekiz’de bir ikamet adresi göstermek
- Sağlık sigortasına sahip olmak
3. Portekiz’de Serbest Meslek Sahibi Olarak Vergi ve Sosyal Güvenlik Yükümlülükleri
Portekiz’de serbest meslek sahiplerinin belirli mali ve idari yükümlülükleri bulunmaktadır:
-
Vergi Kayıt Süreci:
- Vergi numarası (Número de Identificação Fiscal – NIF) alınmalıdır.
- Vergi dairesine kayıt yaptırarak Fatura ve Makbuz (Recibos Verdes) sistemine dahil olunmalıdır.
-
Vergilendirme:
- Serbest meslek sahipleri gelir vergisi (Imposto sobre o Rendimento das Pessoas Singulares – IRS) ödemekle yükümlüdür.
- Vergi oranı gelir miktarına göre değişmekle birlikte, IRS vergi dilimleri temel alınarak hesaplanmaktadır.
- Katma Değer Vergisi (IVA) muafiyetleri, yıllık kazanç limitlerine bağlıdır.
-
Sosyal Güvenlik ve Sigorta:
- Portekiz’de serbest çalışanlar, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (Segurança Social) kayıt yaptırmak zorundadır.
- Aylık sosyal güvenlik katkı payı, gelire bağlı olarak hesaplanmaktadır.
- Serbest meslek sahipleri için sağlık sigortası yaptırmak zorunludur.
4. Portekiz’de Serbest Meslek Faaliyeti İçin Hukuki Süreç
Serbest meslek faaliyeti yürütmek isteyen kişiler, İkamet ve Yabancılar İşleri Servisi’ne (SEF – Serviço de Estrangeiros e Fronteiras) başvuruda bulunarak gerekli izinleri almalıdır. Başvuru süreci şu adımlardan oluşur:
-
Gerekli Belgelerin Hazırlanması:
- Pasaport
- İş planı (Girişimciler için)
- Müşteri veya iş bağlantılarını gösteren sözleşmeler
- Banka hesap dökümü ve mali belgeler
- Vergi numarası ve sosyal güvenlik kaydı
-
SEF Randevusu ve Mülakat Süreci:
- Başvurular, SEF web sitesi üzerinden yapılmaktadır.
- Yetkililer, sunulan belgeleri inceledikten sonra başvuru sahibine mülakat tarihi verir.
-
Çalışma ve Oturum İzninin Alınması:
- Başvurunun onaylanması halinde çalışma ve oturum izni verilir.
- Başlangıçta 1 yıl geçerli olan izin, daha sonra 2’şer yıllık periyotlarla uzatılabilir.
- 5 yıl boyunca yasal ikamet sonrası Portekiz vatandaşlığına başvurma hakkı kazanılır.
5. Portekiz’de Serbest Meslek Sahibi Olmanın Avantajları
- AB Ülkelerine Serbest Dolaşım: Portekiz’de çalışma izni alan kişiler, Schengen bölgesinde serbest dolaşım hakkına sahip olurlar.
- Düşük Maliyetli Vergilendirme: Serbest çalışanlar için vergi muafiyetleri ve indirimler sağlanmaktadır.
- Dijital Göçmenler İçin Destek: Portekiz, dijital göçmenler ve serbest çalışanlar için girişimcilik fonları, çalışma alanları ve networking imkanları sunmaktadır.
- Uzun Vadeli Oturum Hakkı: 5 yıl boyunca Portekiz’de yasal ikamet eden kişiler, kalıcı oturum izni veya vatandaşlık başvurusu yapabilir.
Sonuç
Portekiz, serbest meslek sahipleri ve girişimciler için sunduğu D2 ve D7 vizesi seçenekleri, uygun vergilendirme politikaları ve AB içinde serbest dolaşım hakkı ile cazip bir ülkedir. Serbest meslek faaliyeti yürütmek isteyen bireylerin, vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirerek yasal süreçleri tamamlamaları gerekmektedir. Doğru planlama ile Portekiz’de uzun vadeli bir kariyer ve yaşam inşa etmek mümkündür.