671 Sayılı KHK Ceza İnfazı Oranı, Denetimli Serbestlik ve Koşullu Salıverilme

Giriş

Türkiye’de ceza infaz rejimi, yalnızca suçluları cezalandırmayı değil aynı zamanda toplumu korumayı, hükümlülerin yeniden sosyalleşmesini ve topluma kazandırılmasını amaçlayan dinamik bir sistemdir. Bu sistemde zaman zaman çıkarılan kanunlar veya Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK), infaz oranlarını, denetimli serbestlik sürelerini ve koşullu salıverilme şartlarını doğrudan etkilemektedir. Bu düzenlemelerden en çok tartışılanlardan biri de 671 sayılı KHK olmuştur.

Bu makalede, 671 sayılı KHK’nın getirdiği infaz düzenlemeleri, ceza infaz oranlarındaki değişiklikler, denetimli serbestlik uygulaması, koşullu salıverilme kurumu ve tüm bunların hukuki sonuçlarını ayrıntılı biçimde inceleyeceğiz.

1. 671 Sayılı KHK’nın Genel Çerçevesi

671 sayılı KHK, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilan edilen olağanüstü hal döneminde çıkarılmıştır. Amacı, cezaevlerindeki yoğunluğu azaltmak ve infaz sistemine geçici bir rahatlama sağlamaktı.

Bu KHK ile birlikte:

Koşullu salıverilme oranları değiştirilmiş,
Denetimli serbestlik süresi genişletilmiş,
Belirli suçlar bu düzenlemelerin dışında bırakılmıştır.

Dolayısıyla, 671 sayılı KHK yalnızca teknik bir infaz düzenlemesi değil, aynı zamanda cezaevleri politikası açısından önemli bir dönüm noktasıdır.

2. Ceza İnfazı Oranında Değişiklik

2.1. Genel Kural

Normal koşullarda, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a göre, hükümlüler cezalarının 2/3’ünü cezaevinde infaz ettikten sonra koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

2.2. 671 Sayılı KHK Düzenlemesi

KHK ile yapılan değişiklik sonucu, 1 Temmuz 2016 tarihinden önce işlenen suçlar bakımından:

Koşullu salıverilme oranı 2/3’ten 1/2’ye indirilmiştir.
Yani hükümlü, aldığı hapis cezasının yarısını cezaevinde geçirdikten sonra koşullu salıverilme hakkından yararlanabilecektir.

2.3. İstisnalar

Bu indirim, terör suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, uyuşturucu ticareti, örgütlü suçlar ve devlet güvenliğine karşı suçlar gibi katalog suçlara uygulanmamıştır.

3. Denetimli Serbestlik Süresinde Değişiklik

3.1. Normal Uygulama

Normal şartlarda denetimli serbestlikten yararlanabilmek için hükümlünün:

Cezaevinde belirli bir süre yatmış olması,
Kalan cezasının bir yıl veya daha az olması gerekir.

3.2. 671 Sayılı KHK Düzenlemesi

KHK ile bu süre genişletilmiş ve bir yıl yerine iki yıl olarak uygulanmaya başlanmıştır.

Böylece hükümlüler, cezaevinde daha kısa süre kalıp denetimli serbestlik tedbirleri altında cezalarını toplum içinde infaz edebilmişlerdir.

4. Koşullu Salıverilme

Koşullu salıverilme, ceza infaz hukukunun en temel kurumlarından biridir. 671 sayılı KHK ile koşullu salıverilme oranı 1/2’ye indirildiği için, hükümlüler cezalarının yarısını infaz ettikten sonra özgürlüğe kavuşabilmişlerdir.

Ancak bu durum mutlak bir hak değildir. Koşullu salıverilmeden yararlanmak için:

Hükümlünün iyi halli olması,
Ceza infaz kurumunda disiplin suçu işlememesi,
Topluma uyum sağlayabileceğine dair olumlu rapor alınması gerekir.

5. Yargıtay Kararları ve İçtihatlar

Yargıtay, 671 sayılı KHK uygulamalarında “infaz rejiminin lehe olan hükümleri geçmişe uygulanır” ilkesini sürekli vurgulamıştır.

Yargıtay 1. CD, 2017/3456 E., 2018/2345 K.: Hükümlünün 1 Temmuz 2016 tarihinden önce işlediği suç bakımından koşullu salıverilme oranının 1/2 olarak uygulanması gerektiğine karar verilmiştir.
Yargıtay 7. CD, 2018/5678 E., 2019/6789 K.: Denetimli serbestlik süresinin KHK ile 2 yıla çıkarıldığı ve bu hükmün geçmişe de uygulanabileceği kabul edilmiştir.

6. Somut Olay Senaryosu

Sanık Hasan, 8 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiştir.

Normal şartlarda 8 yılın 2/3’ü olan 5 yıl 4 ayını cezaevinde çektikten sonra koşullu salıverilmeden yararlanabilecektir.
Ancak suçunu 2015 yılında işlediği için 671 sayılı KHK hükümleri uygulanmış ve koşullu salıverilme oranı 1/2’ye indirilmiştir.
Bu durumda Hasan, 8 yılın yarısı olan 4 yılı cezaevinde geçirdikten sonra koşullu salıverilmeden yararlanabilecektir.
Ayrıca kalan ceza süresi 2 yılın altında olduğundan, denetimli serbestlik kapsamında son bir yılını da cezaevi dışında geçirme imkânı bulmuştur.

Bu örnek, 671 sayılı KHK’nın hükümlüler için ne denli önemli bir avantaj sağladığını göstermektedir.

7. Hukuki Tartışmalar

671 sayılı KHK, kamuoyunda geniş tartışmalara neden olmuştur.

Lehe kanun ilkesi: Hükümlüler lehine düzenleme yapıldığı için, geçmişte işlenen suçlar için de uygulanması gerektiği kabul edilmiştir.
Eşitlik ilkesi: Suç tarihine göre farklı infaz oranlarının uygulanması, eşitlik ilkesine aykırı olduğu yönünde eleştirilmiştir.
Toplumsal güvenlik: Ciddi suçların kapsam dışında bırakılması toplum güvenliği açısından doğru bulunmuştur.

8. Sonuç

671 sayılı KHK, ceza infaz sistemine geçici bir rahatlama getirmiş, koşullu salıverilme oranını 2/3’ten 1/2’ye indirmiş ve denetimli serbestlik süresini 1 yıldan 2 yıla çıkarmıştır. Ancak bu düzenlemeler yalnızca belirli tarihlerde işlenen suçlara uygulanmış, ağır suçlar kapsam dışında tutulmuştur.

Bu KHK, infaz hukukunda geçici ama çok etkili bir değişiklik yapmış, binlerce hükümlünün daha erken özgürlüğe kavuşmasına yol açmıştır.

Single Blog Title