Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını  Kolaylaştırma Suçu Nedir ?

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu : Uyuşturucu ve uyarıcı maddenin bulunmasının kolaylaştırılması. Güvenli kullanımının sağlanmasını cezalandıran ‘’Kamunun Sağlığına Karşı İşlenen Suçlar’’ başlığı altında düzenlenmiştir.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu şu seçimlik hareketlerden birinin yapılmasıyla işlenmiş olur:

• Özel yer, donanım veya malzeme sağlayarak,
• Uyuşturucu madde kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alarak,
• Uyuşturucu madde kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi verme (TCK md.190).

Görevli Mahkeme, Zamanaşımı ve Şikayet Süresi

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu, dava zamanaşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla her zaman soruşturulabilir. Çünkü Bu suç şikayete tabi suçlar kategorisine girmez. Bu suçun olduğu davada  dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Suçtan etkilenen,yani mağduru kamu olduğundan şikayetten vazgeçilse dahi bu bir özellik teşkil etmez.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunda yargılama yapma görevi asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunun Maddi Unsurları Nelerdir ?

Uyuşturucuya özendirme suçunun maddi unsurlarını ele alacak olursak; uyuşturucuya özendirme suçunun faili uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştıran yani uyuşturucu madde kullanılması için mekan ayarlayan, uyuşturucu madde kullanılması için malzeme veya donanım tedarik eden ya da uyuşturucu kullanan kişinin yakalanmaması için çaba sarf eden veya uyuşturucu kullanımı hakkında bilgi veren kişidir.

Uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştırma suçunda mağdur kamuyu oluşturan halktır.

Uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştırma suçunun oluşması için; yer tedarik etmek, uyuşturucu madde kullanımı için malzeme sağlamak, uyuşturucu kullanan kişinin yakalanmasını önlemek, uyuşturucu madde kullanılması için bilgilendirmede bulunmak gereklidir.

Uyuşturucuya özendirme suçunun alenen özendirme sonucu gerçekleşmesi veya bu nitelikte yayın yapılması ile işlenilmesi de mümkündür.

Uyuşturucuya özendirme suçunda korunan hukuki değer toplumu oluşturan herkesin sağlığı ve kamu düzenidir.

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunun Cezası Nedir ?

Uyuşturucuya özendirme suçunun cezası TCK 190’da belirtilen hüküm çerçevesinde verilecektir. Buna göre uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanacak olan kişiye, yer tedarik eden, donanım veya malzeme sağlayan, uyuşturucu madde kullanan kişinin emniyet birimlerince yakalanmaması için hareketlerde bulunan, uyuşturucu kullanımı hakkında bilgilendirmede bulunan (Uyuşturucuyu kullanmayı öğreten) kişiye 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve bunun dışında 1000 günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaktır.

Uyuşturucu madde veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişilere de TCK 190/2 uyarınca ceza verilecektir. Bu kişilere verilecek olan cezalar da 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve 1000 günden 10 bin güne kadar adli para cezası olarak belirlenmiştir.

Uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştırma suçunun nitelikli hali TCK 190/3’te belirtilmiştir. TCK 190/3 uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştırma suçunun nitelikli halini bu suçu işleyen kişiler bakımından belirlemiştir. Buna göre uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştırma suçunu doktorun, diş hekiminin, eczacının, kimyagerin, veterinerin, sağlık memurunun, laborantın, ebenin, hemşirenin, diş teknisyeninin, hasta bakıcının, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde verilecek olan ceza %50 oranında artırılır.

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Etkin Pişmanlık

Bu suç için etkin pişmanlık durumu TCK madde 192’de şu şekilde belirtilmiştir.

(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.

(2) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.

(3) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.

(4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz. (Ek cümle: 24/11/2016-6763/16 md.) Bu durumda kamu görevlileri ile sağlık mesleği mensuplarının 279 uncu ve 280 inci maddeler uyarınca suçu bildirme yükümlülüğü doğmaz.

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Örnek Yargıtay Kararı

T.C.

YARGITAY

4. CEZA DAİRESİ
5. 2009/17549
6. 2009/16312
7. 14.10.2009

• BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA ( Seçenek Yaptırımın veya Hak Yoksunluğunun Süresi Belirlenirken Maddedeki Ceza Değil Mahkeme Tarafından Hükmedilen Ceza Miktarının Esas Alınacağı )
• KISA SÜRELİ HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLAR ( Seçenek Yaptırımın Süresi Mahkum Olunan Ceza Miktarının Bir Katından Fazla Olamayacağı )
• HAK YOKSUNLUĞU ( Seçenek Yaptırımın veya Hak Yoksunluğunun Süresi Belirlenirken Maddedeki Ceza Değil Mahkeme Tarafından Hükmedilen Ceza Miktarının Esas Alınacağı )
• KÖTÜ MUAMELE ( Seçenek Yaptırımın Süresi Mahkum Olunan Ceza Miktarının Bir Katından Fazla Olamayacağı )

5237/m.50/1-d,53,190,191

ÖZET : Türk Ceza Kanununun 50/1-d madde ve fıkrasındaki ‘bir katına kadar’ biçimindeki ifade aynı maddenin ( e ) bendinde yine aynı kelimelerle yer almış ve hak yoksunlukları dolayısıyla 53. maddenin 5. fıkrasında ise hak yoksunluğu süresi “hükmolunan cezanın yarısından bir katına kadar bu hak ve yetkinin kullanılmasının yasaklanmasına karar verilir” şeklinde hükme bağlanmıştır. Bu düzenlemelerde seçenek yaptırımın veya hak yoksunluğunun süresi belirlenirken maddedeki ceza değil, mahkeme tarafından hükmedilen ( mahkum olunan ) ceza miktarı esas alınmıştır. Dolayısıyla seçenek yaptırımın süresi mahkum olunan ceza miktarının bir katından, başka deyişle mahkumiyet süresinden fazla olamayacaktır.

Seçenek yaptırımların, kişilerin hukuken yapmaya hak ve yetkilerinin bulunduğu, hukuk düzenince yasaklanmamış olan faaliyet ve etkinliklerle ilgili bulunması gerekir.

DAVA : Kötü muamele suçundan sanık U… D…’nin, 5237 sayılı TCY.nın 232/1.maddesi uyarınca 6 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına, bu cezasının aynı Kanun’un 50/1-d fıkrası gereğince 12 ay süre ile alkol, uyuşturucu vb. Maddeleri kullanmama tedbirine çevrilmesine dair A… 7.Sulh Ceza Mahkemesinin 06.05.2008 tarihli ve 2007/998 esas, 2008/426 sayılı kararının Adalet Bakanlığınca 11.06.2009 gün ve 31427 sayılı yazı ile yasa yararına bozulmasının istenmesi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 24.06.2009 gün ve 154758 sayılı tebliğnamesiyle dava dosyası Daireye gönderilmekle incelendi:

Tebliğnamede “5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 50/1-d bendinde yer alan “Mahkum olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmaya, çevrilebilir.” şeklindeki düzenlemeye göre, cezanın bir katından anlaşılması gerekenin cezanın kendisi olduğu gözetilmeden, cezasının 6 ay yerine, yazılı şekilde 12 ay süreyle alkol, uyuşturucu vb. Maddeleri kullanmama tedbirine çevrilmesine karar verilmesinde isabet görülmemiştir” denilmektedir.

Gereği görüşüldü:

KARAR : 5237 sayılı Türk Ceza Yasasının 50. maddesinde kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar düzenlenmiş ve birinci fıkranın ( d ) bendine göre de kısa süreli hapis cezasının; “mahkum olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirle yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmaya” çevrilebileceği belirtilmiştir. Yerel mahkeme, TCK 50/1-d madde ve bendindeki ‘mahkum olunan cezanın … bir katına kadar’ ifadesini, mahkum olunan hapis cezasının kendisi ile bir katının toplamı olan süre anlamında kabul ederek; TCK 232/1. maddesi uyarınca hükmettiği 6 ay hapis cezasını, 12 ay süreyle alkol, uyuşturucu vb. maddeleri kullanmama tedbirine çevrilmesine karar vermiştir

Türk Ceza Kanununun 50/1-d madde ve fıkrasındaki ‘bir katına kadar’ biçimindeki ifade aynı maddenin ( e ) bendinde yine aynı kelimelerle yer almış ve hak yoksunlukları dolayısıyla 53. maddenin 5. fıkrasında ise hak yoksunluğu süresi “hükmolunan cezanın yarısından bir katına kadar bu hak ve yetkinin kullanılmasının yasaklanmasına karar verilir” şeklinde hükme bağlanmıştır. Bu düzenlemelerde seçenek yaptırımın veya hak yoksunluğunun süresi belirlenirken maddedeki ceza değil, mahkeme tarafından hükmedilen ( mahkum olunan ) ceza miktarı esas alınmıştır. Dolayısıyla seçenek yaptırımın süresi mahkum olunan ceza miktarının bir katından, başka deyişle mahkumiyet süresinden fazla olamayacaktır. Bu durumda yerel mahkemenin seçenek yaptırımı en çok 6 ay olarak belirlemesi gerekirken, 12 ay olarak şeklinde saptamış bulunması yasaya aykırıdır.

Diğer taraftan, yerel mahkeme kararında seçenek yaptırım olarak “alkol, uyuşturucu, vb. maddeleri kullanmama” tedbirinin uygulanmasına karar vermiştir. Seçenek yaptırımların, kişilerin hukuken yapmaya hak ve yetkilerinin bulunduğu, hukuk düzenince yasaklanmamış olan faaliyet ve etkinliklerle ilgili bulunması gerekir. Buna karşın uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılması, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 191. maddesinde yasaklanmış, hatta uyuşturucu veya uyarıcı kullanılmasının kolaylaştırılması, alenen özendirilmesi ve hatta bu tür suçların kovuşturulmasının zorlaştırılması gibi eylemlerin 190. madde ile cezalandırılması öngörülmüştür. Bu nedenlerle, kullanılması her zaman için yasak olan bir maddenin seçenek yaptırımlar içerisinde sayılarak belirli bir süreyle yasaklanmasına karar verilmesi, belirtilen kurallarla çelişmektedir. Yasa yararına bozma isteyen tebliğnamede bu husus doğrudan bozma konusu yapılmamış olmakla birlikte, bozulması istenilen hükmün zorunlu sonucu olması dolayısıyla bu konunun da inceleme ve dolayısıyla bozma kapsamına alınması gerekmiştir.

SONUÇ : 5271 sayılı CYY.nın 309/4-d maddesi uyarınca A… 7. Sulh Ceza Mahkemesinin 6.5.2008 tarihli ve 2007/998 esas, 2008/426 sayılı kararının YASA YARARINA BOZULMASINA, bozulan hükmün; “5237 sayılı TCY.nın 232/1. maddesi uyarınca hükmedilen 6 ay hapis cezasının, aynı yasanın 50/1-d maddesi uyarınca takdiren 6 ay süreyle alkol ve benzeri maddeleri kullanmama tedbirine çevrilmesine” biçiminde düzeltilmesine, karardaki öbür hususların olduğu gibi bırakılmasına, 14.10.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.