UYAP Vatandaş Portalı ile Çocuk ve Aile Mahkemesi Dosyalarına Nasıl Ulaşılır?
Giriş
Dijital dönüşümle birlikte Türkiye’de adalet hizmetleri hızla modernleşmekte ve vatandaşların adli süreçlere erişimi daha şeffaf ve hızlı hale gelmektedir. Bu dijitalleşmenin en önemli ayağı ise UYAP Vatandaş Portalı’dır. UYAP sayesinde aile hukuku, çocuk hakları, velayet, nafaka, boşanma, korunma ve diğer özel hayatı ilgilendiren mahkeme dosyalarına ulaşım çok daha kolay ve güvenli hale gelmiştir. Ancak özellikle çocuk ve aile mahkemesi dosyalarında gizlilik, erişim yetkisi ve başvuru usulleri gibi birçok hassas ayrıntı bulunmaktadır.
Bu makalede; UYAP Vatandaş Portalı üzerinden çocuk ve aile mahkemesi dosyalarına ulaşmanın yolları, karşılaşılabilecek kısıtlamalar, yasal dayanaklar ve pratik uygulama rehberi detaylı olarak anlatılacaktır.
1. UYAP Vatandaş Portalı Nedir ve Kimler Kullanabilir?
UYAP Vatandaş Portalı (Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi), Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı tarafından hayata geçirilen ve vatandaşların internet üzerinden kendi adli dosyalarına, mahkeme kararlarına, icra ve ceza dosyalarına, duruşma günlerine ve pek çok yargısal işleme güvenli biçimde erişebildikleri bir elektronik platformdur.
Vatandaşlar;
-
E-Devlet şifresi,
-
Elektronik imza (e-imza),
-
Mobil imza,
-
Yeni nesil T.C. kimlik kartı
ile sisteme giriş yapabilirler.
2. Çocuk ve Aile Mahkemesi Dosyalarının Kapsamı
Çocuk mahkemeleri, çocukların suça sürüklenmesi, korunma ihtiyacı olan çocuklar, velayet, vesayet ve çocuk haklarıyla ilgili davalara bakarken; aile mahkemeleri ise boşanma, nafaka, velayet, mal rejimi, aile içi şiddet, korunma tedbirleri, evlat edinme gibi davalara bakar. Bu dosyalar çoğunlukla kişisel mahremiyeti ve çocuğun üstün yararını ilgilendirdiği için özel bir gizlilik rejimine tabidir.
3. UYAP Vatandaş Portalı Üzerinden Dosya Sorgulama Adımları
3.1. Sisteme Giriş
-
UYAP Vatandaş Portalı adresine girilir.
-
Giriş yapmak için “e-Devlet ile Giriş”, “Elektronik İmza ile Giriş”, “Mobil İmza ile Giriş” ya da “T.C. Kimlik Kartı ile Giriş” seçeneklerinden biri kullanılır.
-
Kimlik doğrulaması sonrasında ana menüye ulaşılır.
3.2. Dosya Sorgulama ve Filtreleme
-
Ana menüde “Dosyalarım” veya “Dava Dosyalarım” sekmesine tıklanır.
-
Açılan ekranda tarafı olunan (davacı, davalı, müdahil, müşteki vb.) tüm adli dosyalar listelenir.
-
“Mahkeme Türü” veya “Dosya Türü” filtresi kullanılarak sadece Aile Mahkemesi veya Çocuk Mahkemesi dosyaları listelenebilir.
-
Dosya numarası, esas-karar numarası veya yıl aralığı gibi filtrelerle arama daraltılabilir.
3.3. Dosya İçeriğine Erişim
Seçilen çocuk veya aile mahkemesi dosyasına tıklandığında;
-
Duruşma tarihleri
-
Dosya safahatı
-
Karar ve ara kararlar
-
Mahkeme tarafından yüklenmiş elektronik belgeler
-
Taraf vekilinin gönderdiği dilekçeler
-
Geçmiş işlem geçmişi
görüntülenebilir.
3.4. Evrak ve Karar İndirme
Mahkemeye sunulan belgeler ve mahkeme kararları çoğunlukla PDF formatında sistemden indirilebilir. Ancak bazı dosyalarda gizlilik veya kısıtlama kararı varsa yalnızca özet bilgiye erişim mümkündür, karar tam metni indirilemez.
4. Çocuk ve Aile Mahkemesi Dosyalarında Erişim Yetkisi ve Gizlilik
4.1. Kimler Erişebilir?
UYAP üzerinden çocuk ve aile mahkemesi dosyalarına sadece;
-
Dosyanın tarafı (davacı/davalı),
-
Vekil avukatları,
-
Kanuni temsilciler (veli, vasi, kayyım)
erişebilir.
Velayet davası, nafaka, korunma, aile içi şiddet gibi dosyalarda üçüncü kişilere kesinlikle erişim yetkisi tanınmaz.
4.2. Gizlilik Kararları ve Sınırlamalar
Aile ve çocuk mahkemesi dosyalarının birçoğunda gizlilik kararı veya yayın yasağı bulunabilir. Özellikle çocuğun üstün yararının korunması amacıyla mahkemeler dosya içeriğinin yalnızca taraflara veya vekillere açılmasına hükmedebilir.
UYAP’ta şu kısıtlamalar uygulanır:
-
Üçüncü kişiler veya başka aile üyeleri dosyaya erişemez.
-
Bazı belgeler (psikolog raporu, sosyal inceleme raporu, çocuk ifadesi) sadece mahkeme yetkilileri ve taraf avukatları tarafından görüntülenebilir.
-
Gizlilik ihlali halinde ceza ve tazminat yaptırımı doğar.
4.3. Erişim Sorunu Yaşanırsa Ne Yapmalı?
Taraf olmasına rağmen dosyaya erişemeyen kişiler;
-
Mahkeme kalemine başvurarak erişim yetkisinin tekrar tanımlanmasını talep edebilir.
-
Avukat ise baro veya mahkeme bilişim servisiyle iletişime geçmelidir.
-
Erişim yetkisinin haksız şekilde kısıtlandığını düşünen taraflar, ilgili mahkemeye yazılı dilekçeyle başvurabilir.
5. UYAP’ta Çocuk ve Aile Davalarında Elektronik İşlemler
5.1. Dilekçe Gönderme ve Belge Yükleme
UYAP Vatandaş Portalı’nda, çocuk ve aile mahkemesi dosyasına ilişkin dilekçeler elektronik olarak sisteme yüklenebilir.
-
Boşanma dilekçesi, nafaka talebi, velayet değişikliği gibi işlemler online başlatılabilir.
-
Mahkemenin belge talepleri (nüfus kayıt örneği, gelir belgesi, sosyal inceleme raporu) sistem üzerinden yüklenebilir.
-
Elektronik imza veya mobil imza ile evrakların geçerliliği sağlanır.
5.2. Mahkeme Kararlarının Takibi ve İndirilmesi
Davanın seyri, duruşma tarihleri ve alınan kararlar yine portal üzerinden görüntülenir.
-
Nihai kararlar ve ara kararlar PDF olarak indirilebilir.
-
Dosya incelemesi ve karar sonrası yapılacak itiraz başvuruları da online yapılabilir.
6. Yasal Dayanaklar ve Haklar
6.1. Anayasa ve KVKK
Anayasa’nın 20. maddesi kişisel verilerin korunmasını temel bir hak olarak tanımlar.
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ve Türk Medeni Kanunu da aile ve çocuk mahkemesi dosyalarının hassas veri kapsamında olduğuna dikkat çeker.
6.2. HMK ve Çocuk Koruma Kanunu
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), tarafların dosyaya erişim hakkını düzenler.
5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ise çocukların adli süreçlerde korunmasını ve gizliliğini emreder.
6.3. Yargıtay ve AYM Kararları
Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi, çocuk ve aile davalarında gizlilik, kişisel veri ve özel hayatın korunması yönünde pek çok emsal karar vermiştir.
“Aile mahkemesi dosyalarında çocukların özel hayatı, sağlık ve gelişimi ile ilgili bilgiler sadece taraflara ve vekillere açık olmalıdır. Gizlilik ihlali ciddi yaptırım gerektirir.”
7. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Boşanma davamı UYAP’tan görebilir miyim?
C: Evet, boşanma davası ve ilgili tüm süreçler UYAP Vatandaş Portalı’ndan takip edilebilir.
S: Nafaka davası dosyamın içeriğine kimler erişebilir?
C: Sadece taraflar ve avukatları erişebilir; üçüncü kişilerin erişimi mümkün değildir.
S: Çocuğumun dosyasına erişmekte sorun yaşıyorum, ne yapmalıyım?
C: Mahkeme kalemiyle iletişime geçerek erişim yetkisi tanımlanmasını talep edebilirsiniz.
S: UYAP’ta gizlilik kararı olan dosyalar tamamen gizli midir?
C: Sadece dosya tarafları ve vekiller erişebilir, üçüncü kişilere kapalıdır.
8. Sonuç
UYAP Vatandaş Portalı, aile ve çocuk mahkemesi dosyalarına erişimi son derece kolaylaştırmakta, ancak gizlilik ve kişisel veri koruma standartlarını titizlikle uygulamaktadır. Tarafların yargısal haklarını en etkin şekilde kullanabilmeleri, aynı zamanda çocuğun üstün yararı ve ailenin mahremiyeti açısından UYAP’ın bu güvenli dijital altyapısı büyük önem taşır. Portalın sağladığı avantajlardan en iyi şekilde faydalanmak için, erişim yetkisi ve gizlilik kurallarına mutlaka riayet edilmelidir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
