Tanık Olmaktan Çekinme Hakkı Nedir ?

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tanıklık

Davada taraf olmayan kişiler tanık olarak gösterilebilir.Tanık göstermek isteyen taraf ,tanık göstermek istediği olayı ve dinlenilmesi istenen tanıkların isim ve soy isim ile tebliğ olunacak adreslerini içeren listeyi mahkemeye sunar.Bu listede gösterilmemiş olan kişiler tanık olarak dinlenemez ve mahkemeye ikinci bir tanık listesi verilemez.

Tanık listesinde adres gösterilmemişse ya da gösterilen adreste tanık mevcut değil ise,tanık gösteren tarafa adres göstermesi için bir süre verilir.Eğer bu adreste de doğru değilse o tanığın dinlenilmesinden vazgeçilmiş sayılır.

Mahkeme,gösterilen tanıklardan yalnızca bir kısmının tanıklığı ile ispat edilmek istenen konu hakkında yeterli bilgi edindiği taktirde diğer tanıkların dinlenilmemesine karar verebilir.

Tanıklığın izne bağlı olduğu durumlar:

Kamu çalışanları,görevlerinden ayrılmış olsalar dahi ,görevleri gereği sır olarak saklamak zorunda oldukları konularda,sırrın ait olduğu resmi merciin yazılı izni olmadıkça tanık olarak dinlenemezler.

Tanıklık kamu yararına aykırı bulunmadıkça izin verilmesinden kaçınılamaz.Bu izin mahkeme kararı üzerine yazı ile istenir ve izin verilince tanık çağrılarak dinlenir.

Mahkemenin tanıklık çağrısına uyulmazsa ne olur?

Kanunda gösterilen hükümler saklı olmak üzere ,tanıklık için çağrılan herkes çağrıya uymak zorundadır.Usulüne uygun olarak çağrılıp sebep bildirmeksizin gelmeyen tanık zorla getirilir.

Ayrıca gelmemesinin sebep olduğu giderlere ve 500 TL’ye kadar disiplin para cezasına hükmolunur.Zorla getirilen tanık önceden mahkemenin çağrısına uymamasını gerektiren haklı sebepleri bildirirse aleyhine hükmedilen giderler ve disiplin para cezası kaldırılır.

Kimler tanıklıktan çekinme hakkına sahiptir?

Kanunda açıkça belirtilmiş olan hallerde tanık olarak çağrılan kimse tanıklık yapmaktan çekinebilir.

Şahsi sebeplerle tanıklıktan çekinme sebeplerinin varlığı halinde, hakim tanık olarak çağrılmış kimsenin çekinme hakkı olduğunu önceden hatırlatır.

Kişisel sebeplerle tanıklıktan çekinme hakkına sahip olan kimseler :

-İki taraftan birinin nişanlısı

-Evlilik bağı ortadan kalkmış olsa bile iki taraftan birinin eşi

-Kendisi veya eşinin altsoyu veya üstsoyu

-Taraflardan biri ile arasında evlatlık bağı bulunanlar

-Üçüncü derece de dahil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi kayın hısımları

-Koruyucu aile ve onların çocukları ile koruma altına alınan çocuk

Sır nedeniyle tanıklıktan çekinme hakkına sahip olanlar:

Kanun gereği sır olarak korunması gereken bilgiler hakkında tanıklığına başvurulacak kimseler bu hususlar hakkında tanıklıktan çekinebilir.

Avukatlık kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla sır sahibi tarafından sırrın açıklanmasına izin verildiği taktirde bu kimseler tanıklıktan çekinemezler.

Menfaat ihlali tehlikesi sebebiyle tanıklıktan çekinme:

Tanığın beyanı kendisine ya da yakınlarından birine doğrudan doğruya maddi bir zarar verecekse ;

Tanığın beyanı kendisinin veya yakınlarından birinin itibarını zedeleyecek ise veya ceza soruşturması veya kovuşturmasına sebep olacak ise ;

Tanığın beyanı meslek veya sanatına ait olan sırların meydana çıkmasına sebep olacaksa kişi tanıklıktan çekinebilecektir.

Yalan yere tanıklığın cezası var mıdır?

Hakim tanığın tanıklık sırasında yalan söylediği veya menfaat sağlayarak tanıklık ettiği hususunda yeterli delil veya belirti elde ederse bir tutanak düzenler ve bu tutanağı Cumhuriyet başsavcılığına gönderir.

Hakim tanığın ve suçta ortakları varsa onların tutuklanmasına da karar verebilir ve kovuşturma yapmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına sevk eder.